I. (tuinb.) Kweekruimte met dak en wanden voorn. van glas, dienend voor het opkweken, kweken en beschermen van gewassen. De tuinb. onder glas bestaat uit: 1. z.g. staand glas (kassen, warenhuizen en 2. platglas broeibakken, glaskappen).
In Ned. beslaat de oppervlakte onder glas ca 3500 ha, waarvan ca 2500 ha staand glas. Voor Eur. is het totaal ruim 10.000 ha, voor de gehele wereld ca 14.000 ha. De eerste k. dateren uit de oudheid. In de 16e eeuw waren houten schuren voor het overwinteren van planten in gebruik, terwijl dit ook wel in kelders geschiedde. De 17e eeuw onderscheidt zich door de orangerieën met alleen aan de Z. zijde glas, de 18e eeuw door de muurkassen en de 19e eeuw door de tweezijdige k. Er wordt steeds gestreefd naar meer licht. Enerzijds tracht men dit thans te bereiken door de toepassing van grotere glasruiten en smallere roeden, anderzijds door het geven van een aanvullende belichting met kunstlicht.Het ziet er op het ogenblik zelfs naar uit dat in de toekomst het opkweken van planten in de winter met uitsluitend kunstlicht zal geschieden.
Als algemene tendens is een centralisatie van de warmte-opwekking en een decentralisatie van de warmte-afgifte waar te nemen.
Naar bouwwijze worden de k. ingedeeld in: Muur (o.a. lessenaar, kop-k), tweezijdige (met zadeldak) , ongelijkzijdige, tabletten-k. Naar constructie in: stijlen-, spanten-, spantloze k., k. met vakwerken. Naar gewas in: groente-, tomaten-, komkommer-, druiven-, bloemen-, anjer-, rozen-, seringen-, potplanten-kas.
Bij de bouw van k. wordt onderscheid gemaakt in: fundering, eventueel gevels, het geraamte, waartoe spanten, eventueel stijlen, gordingen, nok en kniegordingen worden gerekend, en het dak bestaande uit roeden en ruiten en soms nog schermen. De fundering is soms van steen, doch meestal van beton, waarbij veelal gebruik wordt gemaakt van m.o.m. genormaliseerde onderdelen.
De spanten zijn meestal van ijzer, soms van hout of beton. de gordingen zijn van ijzer, hout of beton. de roeden van hout (Oregon pine, vroeger pitch pine) en thans ook van aluminium.
I.h.a. eist ijzer veel onderhoud, wat in het bijzonder geldt voor de roeden. In verband hiermee worden, vooral in Zwitserl., de spanten en roeden verzinkt. De keuze van het materiaal wordt veelal bepaald door de prijs, daar de kwekers i.h.a. hun bedrijf zo snel mogelijk trachten uit te breiden.
E. W. B. VAN DEN MUYZENBERG
Lit.: E. W. B. VAN DEN MUYZENBERG, Overzicht van de historische ontwikkeling van de kassenbouw en de kasverwarming, Meded. 1, Instit. v. Tuinbouwtechniek, 1943; W.J.WRIGHT, Greenhouses, their construction and equipment. New York, 1946.
2. (bemestingsleer) is de gebruikelijke afkorting voor kalkammonsalpeter.
