Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 17-11-2021

Kapitaal

betekenis & definitie

vormt met arbeid en grond de 3 productiemiddelen. Omtrent de inhoud van het begrip k. heeft er lange tijd verwarring bestaan, doordat men de begrippen k. en geldelijk vermogen dooreenhaalde.

Men moet wel onderscheiden: 1. de kapitaalgoederen en
2. de kapitaaldispositie of beschikkingsmacht.

Kapitaalgoederen zijn geproduceerde productiemiddelen, zoals machines, voertuigen, gebouwen, enz., waarmee in feite wordt geproduceerd. Kapitaaldispositie duidt op de financiële middelen, die men nodig heeft om de beschikking te krijgen over arbeid, grond en kapitaalgoederen, waarmee men een bepaalde productie ter hand kan nemen. K. schept de mogelijkheid om de voortbrenging van een goed langs een omweg te doen plaatsvinden. Men produceert eerst de kapitaalgoederen en in een volgend stadium vervaardigt men m.b.v. deze de consumptiegoederen. Tengevolge van deze omwegproductie neemt de voortbrenging sterk toe.

In de bedrijfsleer maakt men op grond van de snelheid, waarmee het k. omloopt, onderscheid tussen vast k. en vlottend k. Zo behoort in landbouwondernemingen het k., vastgelegd in de veestapel. de gebouwen, machines, enz. tot het vaste k. (het ligt voor meerdere jaren vast), daarentegen het k. nodig voor de betaling van lonen, zaaizaden, kunstmeststoffen, enz. tot het vlottende k.: dit loopt in 1 jaar om.

K. is het geheel van kapitaalgoederen. Deze hebben een in geld uitgedrukte objectieve ruilwaarde, dus koopkracht. Door deze ruilwaarde kunnen deze goederen onder dezelfde noemer (geld) worden gebracht, waardoor ze onderling en in totaal meetbaar zijn. De som van deze ruilwaarden noemt men kapitaal.

Wanneer men spreekt over het k. van een individu, bedoelt men niet de concrete kapitaalgoederen, maar de in geld uitgedrukte waarde; het is dan een abstract begrip. Voor k. in laatstbedoelde zin spreekt men ook wel van vermogen.

Bezien wij de balans van een onderneming, dan staan aan de linkerkant de concrete kapitaalgoederen en hun waarde vermeld. Men noemt deze ook wel de activa. Een groep gelijksoortige kapitaalgoederen noemt men kapitaalcomponenten (grond, gebouwen, goederen, debiteuren etc.). Aan de rechterzijde van de balans vindt men het abstracte k.; ook wel passiva genoemd. De waarde is hier niet gespecificeerd naar de concrete kapitaalgoederen, maar naar degenen, die deze waarde beschikbaar hebben gesteld.

Het k. kan zijn verschaft door de eigenaar(s) van de onderneming (firmanten, aandeelhouders) d.i. het eigen k. eigen vermogen). Het kan ook ten dele afkomstig zijn van anderen (vreemd k., vreemd vermogen).