is een vast extract uit de bladeren van Uncaria gambir ROXB. fam. Rubiaceae, en enkele verwante sp.
Het is in de handel ook bekend als gele catechu, cachou en terra japonica (niet te verwarren met het vaste extract uit het kernhout van Acacia catechu Willd., een leguminoos uit Vóór Ind., bruine catechu of cachou, dat ook terra japonica wordt genoemd). De voornaamste bestanddelen zijn catechine en catechu-looizuur; door langdurig koken gaat het eerste in het looizuur over.Het gehalte aan deze stoffen hangt daarom af van de wijze van bereiding.
Bevat het eindproduct alle bestanddelen van het extract, dan vormt het een kleverige, donkere massa, die als blok-g. (‘common’- of ‘cake’-g.) in de handel komt: de minderwaardige g. wordt door Chinezen bereid, een zuiverder product op Westerse ondernemingen voor uitvoer naar Eur. en vooral naar Am., voor looien van fijnere ledersoorten, zijdeverven, enz. Veelal laat men het extract na het uitkristalliseren van de catechine uitdruipen, waarbij een deel van het looizuur verloren gaat. De overblijvende vaste massa wordt in kleine kuben verdeeld, die nagedroogd worden.
Om bij het krimpen de vorm te behouden en een luchtig product te krijgen, voegt men vóór het uitkristalliseren een hoeveelheid dedek (gerooste rijstzemelen) toe. Ook deze teerling-g. (‘cube’-g.) wordt door Chinezen en Westerse ondernemingen bereid. Het grootste deel wordt als ingrediënt bij het sirihkauwen gebruikt, een deel voor industrie en apotheek uitgevoerd.
De inheemse bevolking stoomt of kookt het blad betrekkelijk kort en laat de massa daarna uitdruipen of perst deze uit. In het opgevangen vocht laat men de catechine uitkristalliseren; door uitdruipen of onder druk verwijdert men uit de vastgeworden massa vrijwel alle looizuur en droogt het product als schijfjes van allerlei vorm en grootte. Dit product behaalt op de binnenlandse markt de hoogste prijs, daar het gebruik bij het sirihkauwen op de catechine berust. Een deel van deze bevolkings-g. wordt door Chinezen weer omgewerkt tot cube-g.
Deze leent zich beter voor grootbedrijf. Indon. is het belangrijkste land van productie en uitvoer (ca 15.000 ton p.j.); hiervan wordt ruim 2/3 gebruikt voor sirih-kauwen en de rest voor de Westerse industrie. Java is een groot afnemer; meer en meer wordt daar ‘gambirko’, d.i. onvermengd extract, ingevoerd. De vermenging met dedek en de verdeling in kuben heeft dan plaats op Java, vanwaar de dedek moest worden ingevoerd.
