Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 21-01-2021

Apomixis

betekenis & definitie

is ongeslachtelijke voortplanting, d.w.z. voortplanting zonder kernversmelting of bevruchting. De geslachtelijke voortplanting heet amphimixis.

Hierbij vindt kernversmelting plaats.De hogere planten bezitten een z.g. generatiewisseling. Daar geschiedt de overgang van de diploide sporophyt (mosvrucht, varenplant, zaadplant) op de haploide gametophyt (mosplantje, varenprothalliuin, embryozak en stuifmeelkorrel der zaadplanten) apomictisch, nl. d.m.v. reductiedeling en sporevorming, de overgang van gametophyt op sporophyt amphimictisch, nl. d.m.v. de bevruchte eicel. Bij een vrij groot aantal planten echter geschiedt ook deze laatste overgang apomictisch (sommige varens, veel soorten in de families der Rosaceae, Compositae en Gramineae), en wel in de vorm van parthenogenesis of apogamie.

Bij parthenogenesis is het een eicel die zonder bevruchting uitgroeit tot sporophyt, bij apogamie is het een andere cel van de gametophyt die zich tot sporophyt ontwikkelt. Een andere, zeer algemeen voorkomende vorm van a., is de vegetatieve voortplanting, waarbij bepaalde gedeelten van de sporophyt (varenplant, zaadplant) losraken en zich direct tot een nieuwe sporophyt ontwikkelen: uitlopers, broedbolletjes, en ook scheuren, stekken, enten, enz. Generatiewisseling, die bij parthenogenesis en apogamie behouden blijft, is bij vegetatieve voortplanting dus uitgeschakeld.

Bij dieren is de zaak iets eenvoudiger. A. is daar òf parthenogenese (ontwikkeling van onbevruchte eicel) òf vegetatieve voortplanting (tweedeling, knopvorming).

< >