Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Doesburg

betekenis & definitie

De Waag, ook wel het Hoge Huis Gelria genoemd, herbergt het oudste restaurant van Nederland. Het verwent zijn gasten sinds 1478. Het is een van de restaurants langs de IJssel die ook middeleeuwse Hanzegerechten serveren. Op hun verre reizen proefden de Hanzekooplieden van elkaars keuken. Zij wisselden culinaire ideeën uit en pasten die thuis toe.

De voorkeur ging uit naar gerechten met heel sterke smaken. De koks waren niet zuinig met pas ontdekte specerijen als kaneel, gember, foelie, kruidnagel en peper. Ook gebruikten ze viooltjes en rozenblaadjes als smaakmaker. Op het menu stonden vooral gevogelte, varkensvlees en allerlei soorten wild. Zuidvruchten waren een delicatesse, maar voor groenten haalden de middeleeuwers de neus op. Populaire nagerechten waren zoetigheden als koek, taart en suikerwerk. Maar ook Hollandse kazen werden gewaardeerd. In de Hanzesteden Doesburg, Zutphen, Deventer, Hattem, Kampen, Zwolle en Hasselt gunnen 24 restaurants een kijkje in de Hanzekeuken.

Op het menu staan gerechten als parelhoen met pepers, stokvisrolletjes met luxe sauzen, nonnenscheetjes, hete bliksem, raasdonders met speksaus, rattenstaartjes en soepenbrij met krenten. Het smaakt lekkerder dan de naam soms doet vermoeden. De recepten zijn aangepast aan onze moderne smaak. Zo komen er wel degelijk groenten op tafel. De Hanzerestaurants zijn te herkennen aan een schildje naast de voordeur. Zij serveren een Hanzepot (een plate-gerecht van één gang) en een Hanzemenu van 3 of 4 gangen. Voor informatie over de Hanze zie: Deventer (O).

Abraham haalt de mosterd onder andere in Doesburg. Wie wil zien hoe de prikkelende kruiderij wordt bereid uit mosterdzaad en azijn, kan terecht in de Doesburgsche Mosterd- en Azijnfabriek. Die dateert uit 1806 en is de oudste nog bestaande mosterdfabriek in Nederland. Het bedrijf beschikt ook over de grootste collectie oude mosterdmolens, namelijk acht. Adres: Boekholstraat 22-26.

In het verleden gingen veel kerktorens door hemels vuurwerk naar de bliksem. Dat veranderde in 1782 toen luitenant-generaal Kraijenhof op de Martinitoren in Doesburg de eerste bliksemafleider in Nederland plaatste. De dikke koperdraad, die de elektrische spanning veilig naar de grond afvoerde, bewees zijn nut in 1836, toen tal van torens in Nederland tijdens een hevig onweer in brand vlogen. Na die ramp raakten veel kerkbesturen doordrongen van de noodzaak van goede beveiliging tegen bliksem.

Museumtuin 't Olde Ras spant zich in om oude, bijzondere, zeldzame en met uitsterven bedreigde fruitrassen te behouden en opnieuw te verspreiden. In de tuin groeit de grootste collectie oude fruitrassen van Nederland. Het zijn er ruim 1500. Niet alleen appels en peren, maar ook kersen, perziken, abrikozen, pruimen, kweekperen, mispels, bessen en bottelrozen. Er pronken heel bijzondere soorten tussen. Wat te denken van appelrassen als De Toeval, Grauwe Hol-Zoet, Koningin Emma, Ossenkop, Oude Wijven, Zigeunerin, Zoete Calvijn, Sijden Hemdje, Paradijsappel, Ananasrenet, Glorie van Doesburg, Honingzoet of de vorstelijke Prins Albert von Preussen? En ooit gehoord van de perensoorten Boterpeer, Mooije Neeltje, Bloedpeer, Boerengroentje, Dubbele Flip, Jut, Diamant, Eierpeer, Foppenpeer, Goudbal, Jodenpeer, Hoerenpeer, Maagdenpeer, Rode Wangetjes, Treurpeer, Winterjan en Zwanenhalsje?

Achter veel oude rassen gaan sappige verhalen schuil. Neem de Zwijnenkeutelpeer. In de 18de eeuw werden die kleine peertjes in likeur gedoopt en van een laagje chocolade voorzien. De balletjes met hun onsmakelijke naam waren de bonbons van de rijkelui. In de museumboomgaard groeit het oudste appelras in Europa: de Api Etoilée. Het vijfkantige, zure appeltje lag twee millennia geleden al bij de Romeinen op de fruitschaal. In de Museumtuin zijn in principe bomen van alle getoonde oude en bijzondere fruitrassen te koop. Wat niet voorhanden is, wordt op verzoek geënt. 't Olde Ras beschikt ook over een uitgebreide collectie fruittelersgereedschap. Geopend op afspraak en tijdens evenementen. Adres: Parallelweg 1, Doesburg (pal langs de N 317 afslag Angerlo).

De Achterhoek had de primeur van de eerste grensoverschrijdende kanoroutes. De twee trajecten zijn uitgezet op de Oude IJssel (Doesburg-Bocholt) en de Berkel (Zutphen-Vreden).

Het enige Fotografica Museum in Nederland aan de Kerkstraat 11 toont behalve oude foto's, camera's, toverlantaarns en andere apparatuur ook een compleet ingericht fotoatelier, een fotowinkel en een donkere kamer anno 1900.

Elk jaar op een zondag in augustus organiseert het museum de grootste openlucht Fotograficamarkt van Nederland. Behalve een ruil- en verkoopbeurs is de markt eigenlijk ook één groot museum. De 150 kramen geven namelijk een historisch overzicht van de 160 jaar oude foto- en filmindustrie. Verzamelaars en geïnteresseerden vinden er zowel hardware (foto- en filmtoestellen en andere apparatuur) als software (foto's, films, boeken).