Badhuizen - Tussen 1797 en 1820 konden rijke A'dammers een bad buitenshuis nemen. Geneeskrachtige baden met kruiden en oliën waren populair. Zo'n etablissement bevond zich in de Plantage*, waaraan de Plantage Badlaan* haar naam ontleende. Voor damp- en zwavelbaden kon men sinds 1836 terecht bij J. en G. Gresser, aan de Keizersgracht tussen Felix Meritis* en de Runstraat, in 1860 kwam er een drijvend badhuis op het Rokin tegenover het huidige Allard Piersonmuseum*.
Het idee was afkomstig van schipper De Veer en het heette Badeanstalt. Th. van Heemstede Obelt* richtte in 1881 een zwembad in aan de De Ruijterkade, dat in 1914 werd verplaatst naar de overkant van het IJ. In 1890 werd de Amsterdamsche Vereeniging voor Volksbaden opgericht, die tot 1904 heeft bestaan. De gemeente benoemde bij raadsbesluit van 6 mei 1914 een commissie die moest onderzoeken in hoeverre noodlijdende inrichtingen door de gemeente konden worden overgenomen. Deze commissie die tot 1928 bestond, deed goed werk. Tussen 1916 en 1955 konden 19 badhuizen worden geopend, waarvan er echter 9 weer werden gesloten. Een bekend badhuis, waar de invloed van de Amsterdamse School* merkbaar is, is dat aan het Boerhaaveplein, ontworpen door architect. P.L. Marnette en de Dienst Publieke Werken, afd. Gebouwen.
Medio jaren tachtig liepen de bezoekersaantallen terug. In 1982 werden nog 239.748 baden genomen, in 1983 was dat aantal 187.842, een daling van ruim 22 procent. Het badhuis aan de Funenkade 7 uit 1918, het oudste gemeentebadhuis, werd in 1985 gesloten. Brouwerij '"t IJ"* kwam erin. Het badhuis aan de Zaanstraat werd een "hamam", een islamitisch badhuis. Van de vier overgebleven gemeentelijke badhuizen werd dat aan de Andreas Bonnstraat in 1987 gesloten. Het Grondbedrijf gaf het badhuis in erfpacht aan de theatergroep "Mobiele Mochel", die er haar vaste speelplaats van maakte. Daarnaast kwam er ruimte voor jongerenprojecten, cursussen en exposities. De initiatiefgroep "De Warme Waterstraal" beheert sinds 1988 een badhuis aan de Da Costakade. Het badhuis aan het Javaplein werd in 1987 gesloten en verkocht aan de hindoegemeenschap Indische Buurt.
Op 2 okt. 1993 werd in het gebouw onder de naam "Het Badhuis" een grand café geopend, dat al snel bekend stond als de "Bochel".
LIT. D. van Vugt, Baden en zwemmen in Amsterdam, O.A. 1950, 5; H.J.M. Roetemeijer, Amsterdamse badhuizen in vroeger tijd, O.A. 1973, 226.
