Gepubliceerd op 18-08-2020

Gort

betekenis & definitie

Gewoonlijk verstaat men onder gort gepelde, rond geslepen en geglansde gerst en onder grutten gepelde en gebroken boekweit of haver. Grut is alles wat fijn gebroken is.

Gruttenmeel is boekweitemeel. Soms gebruikt men echter de woorden gort en grut door elkander. Men spreekt nl. ook van boekweitegort en haverdegort. Parelgort bestaat uit doorgesneden, gepelde en geslepen gerstekorrels. Gort, grut, gries, grind en grit zijn verwante woorden.Vroeger pelde men gort in windpelmolens. De eerste pelmolen werd aan de Zaan gebouwd en daar ontwikkelde zich tusschen 1680 en 1710 een bloeiende nijverheid, welke later in verval kwam en in 1870 weer wat opleefde. De bloei hield verband met den bloei van de scheepvaart, want gort in water gekookt is een van ouds bekende scheepskost. In dien bloeitijd waren er 36 pelmolens aan de Zaan, thans is daarvan nog maar één over: de molen De Almenak, welke in een zaagmolen is veranderd. De eigenaar van den eersten pelmolen (De Pellekaan) kreeg den bijnaam van Pel, welke later geslachtsnaam werd. De molenaars heetten pelders, gorters of gortmolenaars.

In 1902 werd de eerste stoompellerij gebouwd en nu geschiedt het pellen alleen nog in fabrieken. Men pelt daar in hoofdzaak vierrijïge gerst, daar deze voor de gortpellerij het meest geschikt is. Pelmeel is afval van die fabrieken en wordt als veevoer gebruikt.

< >