Gepubliceerd op 18-08-2020

Ban

betekenis & definitie

1. Plechtige afkondiging of een plechtige handeling uit naam van de Koningin.

De ban wordt met trompetgeschal geopend en gesloten.2.Eertijds: Oproeping van den leenman tot zijn vazallen. Heerban. Vroeger sprak men ook van een ban van de schutterij; een lichting.
3.Rechtsgebied. Eertijds heette een gebied, waar een heer de rechtspraak uitoefende, een ban. De Ban van Gorinchem en de vier Bannen van Duiveland zijn nog bestaande streeknamen. In andere deelen van ons land sprak men van ambachten.
4.Onderdeel van een waterschap in Noord-Holland, belast met een onderdeel van de taak van het waterschap zelf (schouw van de watergangen). Er zijn daar nog 62 bannen in de provincie.
5.Banvloek. Kerkelijke ban. Bij de Kerk van Rome had vroeger de ban een wijde strekking. Bij den kleinen ban werden de heilige sacramenten onthouden en bij den grooten ban werd de banneling geheel van de kerk uitgesloten. Zijn ondergeschikten waren ontslagen van de gehoorzaamheid aan hun heer. Op 15 Maart 1580 sprak Filips II den ban uit over Willem van Oranje, die een vijand van het menschelijk geslacht werd genoemd. Ieder mocht zich meester maken van zijn lijf of goed. Tegenwoordig is bij de Katholieken de strekking van den ban uiteraard beperkt. De Protestanten kennen den ban alleen als kleinen ban: uitsluiting van het Heilig Avondmaal.
6.Betoovering. Bewegingloosheid, overeenkomende met die van de plechtigheden bij den ban. In den ban eener ziekte. Sneeuwban. In het Duitsch zegt men „gebannt” voor geboeid en op de fotografische plaat „gebannt” (vastgelegd).
7.In samenstellingen: aan de overheid behoorend. Bandijken waren in de Middeleeuwen die zware rivierdijken, welke van overheidswege geschouwd (gekeurd) werden. De bandijk van Brummen is in 1925 doorgebroken. De bandijk van Goor was oorspronkelijk een verhoogde weg door het drassige land ten behoeve van den landsheer op het slot Het Schild. Het onderhoud van dien bandijk berustte niet bij de Mark, maar bij het geheele landschap. Thans is deze bandijk een straat in de gemeente Goor, die zich noch verplicht, noch bevoegd acht den bandijk te onderhouden. Het Rijk heeft nu het onderhoud op zich genomen en er een tol geplaatst. Banbosschen en banwouden zijn domeinen in Zwitserland, waar 75 % van het bosch onder rijkstoezicht staat. Daar mag zonder toestemming van de overheid niet geveld worden.

Jachtban was van ouds de naam van de streek, waar de overheid (de graaf) het jachtrecht uitoefende. De graven van Zutfen bezaten een gebied, dat zich over de Veluwe uitstrekte en over een nog grooter gebied hadden zij den jachtban. Een banpaal is een steenen paal, welke de grens van den jachtban aangaf.

8.Ban was ook de naam van den hoogsten dienaar van de oud-Kroatische vorsten, later in het Hongaarsche rijk de bewindvoerder van de grensprovinciën. De voornaamste van die provinciën waren: Dalmatië, Kroatië, Slavonië, Bosnië. Oudtijds verstond men onder een banaat een grensgewest, zooals men dat in Duitschland onder het woord Mark verstond. De landstreek welke thans De Banaat genoemd wordt, is een deel van Hongarije langs den Donau, beroemd om haar klimaat en haar vruchtbaarheid.