(1913) (< Sp. el momento de la verdad; < Eng. the moment of truth) (cliché) het tijdstip waarop de waarheid aan het licht komt. De uitdrukking is wellicht populair geworden dankzij Hemingway’s ‘Death in the afternoon’ (1932). De werkelijke ontmoeting tussen mens en stier wordt daarin het ogenblik van de waarheid genoemd. Maar de frase werd al veel eerder gebruikt, zoals duidelijk hierna.
• Die stomme boeren weten de gunst niet te schatten, die de Czaar hun bewijst, door hun te veroorloven tot denzelfden godsdienst te behooren als hij! Het is overal hetzelfde!.... Zy worden opgestookt door de Jesnieten en den adel. Wanneer zal hat uur der waarheid en gerechtigheid slaan? (Nieuwe Venlosche courant, 05/04/1913)
• De Fransche minister van binnenlandsche zaken Marquet heelt zich in een radiorede tot het Fransche volk gericht. Hij begon met te constateeren, dat de Franschen tot dusver onder de heerschappij van den leugen hadden geleefd. Het uur der waarheid heeft echter geslagen. De ware oorzaak van de catastrophe is een uitgeputte, politieke, economische en sociale toestand geweest. (Agrarisch nieuwsblad, 26/07/1940)
• Iedere torero ziet dan doodsbleek, zelfs de dapperste. Hij kijkt het doodsgevaar, de eenzaamheid, het enkel-op-zichzelve-aangewezen-zijn, de eeuwige herhaling die toch telkens nieuw is en verrassend, in de ogen... Noem het maar de dood; die ziet hij plotseling van aangezicht tot aangezicht in de ogen van de stier, en huivert zoals iedereen voor het allergrootste huivert. Eén seconde maar, en dan moet hij beslissen. En hij triomfeert, of wordt gehavend weggedragen uit het strijdperk... Ja, mijn waarde vriend, dit uur der waarheid is voor mij thans aangebroken. En ik moet bekennen dat ook ik een huivering gevoel. (Albert Helman: Afdaling in de vulkaan. 1949)
