Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 23-10-2022

morgenster

betekenis & definitie

(1897) (oorspronkelijk in Amsterdam) (inf.) voddenraper, die 's morgens de vuilnisbakken op straat doorzoekt naar handelswaar; iemand die 'beroepshalve' andermans afdankertjes redt van de vuilniswagen. Volgens Van Dale ook schertsend gezegd van een werkster die 's morgens schoollokalen en kantoren schoonmaakt. Een synoniem is ochtendster.

• Morgenster, (Amst.), voddenraper, omdat die vaak vóór dag en dauw op buit uitgaat. (Taco H. de Beer en E. Laurillard: Woordenschat, verklaring van woorden en uitdrukkingen. 1899)
• .... een flink bord rijst of gort met stroop en een soort hutspot waar de passeroeters en de morgensterren - de voddenkrabbers weet U?- dol op waren. (Justus van Maurik: Toen ik nog jong was. 1901)
• Talrijk zijnde spotnamen voor beroepen en bedrijven. Een morgenster is een voddenraper; hij draagt dien naam, omdat hij vaak voor dag en dauw op buit uitgaat; hij wordt ook waterlansier gedoemd, omdat hij met een langen stok in den vorm van een lans de vodden uit de grachten ophaalt. (De Telegraaf, 02/06/1914)
• (E.G. van Bolhuis: De Gabbertaal. 1937)
• Tegen zeven uur begint de voddenkrabber of morgenster aan zijn vaste ronde. (Meyer Sluyser: Er groeit gras in de Weesperstraat. 1962)
• Bert verklaarde dat een ander hun voor geweest moest zijn, een voddenman, ‘een morgenster’, die de hulzen van de weg af had zien glinsteren en die wist dat je voor oud koper veel geld kon maken. (Henk van Kerkwijk: Geweer met terugslag. 1966)
• Hij weg en ik stopte die blinde strandjutter een sigarepeuk in zijn mond. Toen leek hij nog het meest op een morgenster, dat is een grappige naam voor iemand die de vuilnisbakken langsgaat. (Joop Waasdorp: De verhalen. 1989)
• (Jan Berns: Hij zeit wat. De Amsterdamse volkstaal. 1993) p. 54
• Morgensterren worden ze genoemd, mensen die hun handelswaar bij het vuilnis vandaan halen, en dan vooral in de betere buurten. (HP/ De Tijd, 12/11/1999)
• En vervelend zijn ook de zwervers die zakken opensnijden op zoek naar eten. Morgensterren? Ochtendratten, noemen wij ze altijd. (HP/ De Tijd, 13/12/2002)
• (Van Dale Modern Bargoens Woordenboek. 2009)
• (Hans Heestermans & Ditte Simons: Mokums woordenboek. 2014)
• Ze verzamelt van alles, weet u. Ze is een echte Morgenster. Iedere vuilniszak is haar vriend. (Gerard Mak: Fuckin blauw. Smeuïge waargebeurde politieverhalen. 2018)
• (Paul van Hauwermeiren: Bargoens. Vijf eeuwen geheimtaal van randgroepen in de Lage Landen. 2020)