(18e eeuw) (homotaal) openbaar trefpunt (werkterrein) van sodomieten. Kijk ook onder kruisen*.
• De kruisbanen van toen heten inmiddels banen: ontmoetingsplaatsen van homoseksuelen… (Rob Tielman: Homoseksualiteit in Nederland: studie van een emancipatiebeweging. 1982)
• De sodomieten hadden bepaalde eigen tekens, codewoorden (als nigt en bij de heeren lopen) en bijnamen. Er waren binnen- en buitenshuis ontmoetingsplaatsen (lolhuizen en kruisbanen), vooral veel in Den Haag, maar ook in Amsterdam. (Pieter Koenders: Homoseksualiteit in bezet Nederland: verzwegen hoofdstuk. 1984)
• (Arendo Joustra: Homo-erotisch woordenboek. 1988)
• Pas omstreeks 1675 gaan sommige mannen min of meer exclusief naar andere mannen verlangen. In de achttiende eeuw ontstaat een homo-scene met 'kruisbanen' als het Rapenburg in Leiden, de Haarlemmer Hout, het Domplein in Utrecht en een reeks van urinoirs in Amsterdam. De 'sodomieten' ontwikkelen eigen codes om hun bedoelingen duidelijk te maken: elkaar op de voet trappen, gezamenlijk 'het water afslaan' in het urinoir of opzichtig met een zakdoek door het bos lopen. Sommigen spreken geaffecteerd, maken hun wangen rood en noemen elkaar 'kind' of 'tante'. (de Volkskrant, 10/11/1995)
• Men liep daar ook de kruisbaan en kon, als een geslachtsgenoot toehapte, het seksueel contact uitvoeren in de beschutting ... Uit enkele steden is het bestaan van een kruisbaan midden in de stad bekend. (D. J. Noordam: Riskante relaties: vijf eeuwen homoseksualiteit in Nederland, 1233-1733. 1995)
• De liefde tussen Lucia en Giacomo liep in Venetie op niets uit. Lucia raakt met pokken besmet en de linkerkant van haar gezicht wordt 'door samentrekkende littekens onherstelbaar verwoest'. Ze wil Casanova niet aandoen dat hij zijn toekomst vergooit aan de zijde van een getekende vrouw. Ze vlucht weg uit Italie in het besef dat 'De fantasie de beste vluchtplaats is'. Ze komt op de kruisbaan -de Keileweg van toen -in 'het leven' terecht. Haar verminkte gezicht bedekt ze later met een voile. (Algemeen Dagblad, 03/10/2003)
