Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 31-12-2023

Hals- und Beinbruch

betekenis & definitie

(1912) (< Jidd. hatsloche un broche, < Dui.) (circus en ton.) gelukwens onder acteurs en artiesten (maar ook onder vliegeniers), gebruikt voordat ze hun act doen. De uitroep valt ook te horen bij zakelijke transacties. Men draait hier de eigen wensuiting om, om het lot te slim af te zijn. Het Engelse 'break a leg' is mogelijk een vertaling uit het Duits. Vgl. toi toi*.

• Blijft slechts voor al deze ondernemingen de wensch: „Hals- und Beinbruch”. (De nieuwe courant, 17/09/1912)
• „Dag!” riep Loeki terug, trotsch, door den piloot van dezen wonderen vogel gegroet te worden. „Succes hoor!”
„Hals- und Beinbruch!” verbeterde Don José. (Jac. Berghuis: De zweefvliegclub. 1933)
• ‘Na – auf Wiedersehen!’ ‘Hals- und Beinbruch!’ ‘Tot morgennacht!’ ‘Goeie reis!’ (De locomotief, 05/07/1935)
• En zoo vertrok ik, na een hartelijk: „Happy landing!” van Niek en een niet minder welgemeend: „Hals- und Beinbruch!” van de Münchenaars. (E. Franquinet: Vluchten. 1939)
• Zijn mannen wuiven en hij ziet hun monden bewegen. Hij weet wat zij hem op dit oogenblik toeroepen, den ouden vliegersgroet: Hals- und Beinbruch! (De bevrijding van Mussolini. 1943)
• „Hals- und Beinbruch” hebben directie en artisten van het Circus Jos Mullens Prins Bernhard toegewenst na het auto-ongeluk dat hem is overkomen. De wens, die was vervat in het gisteren verzonden telegram, moge op het eerste gezicht niet erg vriéndelijk schijnen, in circuskringen betekent de toewensing „gebroken nek en benen” (zoals de vrije vertaling luidt) juist het tegenovergestelde. Het zou ongeluk brengen, zo geloven circusmensen, als men iemand de wens „het allerbeste” zou meegeven. (Het Rotterdamsch parool, 20/05/1954)
• Hals- und Beinbruch, Lennie! (Hugo Claus in: Nieuw Vlaams tijdschrift. Jaargang 20. 1967)
• Kwijnen in cellen, vermijden. Hals- und Beinbruch. (C.B. Vaandrager: De reus van Rotterdam. 1971)
• Omdat er een ramp zou plaatsvinden als hij hun succes toewenste (al wist iedereen dat een slechte generale tot een goede première leidde), stak hij twee duimen omhoog en zei: 'Hals- und Beinbruch!' (Harry Mulisch: Hoogste tijd. 1985)
• Alsof ik in een schouwburg zit, zo volg ik de gelukkige Gerta met haar uitverkorene. En in plaats van ‘God zegene u’, wens ik hun ‘Hals und Beinbruch!’ - zoals acteurs dat doen. (Miep Diekmann: Ik heb geen naam. 1990. 6de druk)
• Want met iemand 'Hals- und Beinbruch' wensen bij het afscheid hield hun eigen gevoel voor pret wel zo'n beetje op. (Elsevier, 10/01/1998)