Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 11-08-2023

dope

betekenis & definitie

1) (1955) (drugs) drugs in het algemeen. Deze term, die zelfs als slangbenaming voor Coca Cola voorkomt, wordt vooral in de sportwereld gebruikt. In de drugwereld tegenwoordig vooral geassocieerd met marihuana en hallucinogenen. Het woord dop werd destijds reeds door de Kaffers, een stam in Zuidoost-Afrika, gebruikt om een soort alcoholisch drankje mee aan te duiden. Toch neemt men doorgaans aan dat het Engelse woord dope zou zijn afgeleid van het Nederlandse werkwoord dopen, in de zin van onderdompelen.

• "Dope" het grootste gevaar in de moderne wielersport. (Het Parool, 25/07/1955)
• Jouw naam is genoemd: je verstrekt dope aan minderjarigen, zeggen ze. (Simon Vinkenoog: Hoogseizoen. 1962)
• Het is, voor wie redelijk denkt, onmogelijk in te zien waarom ‘dope’ aan een zo strenge vervolging door alle politieorganen ter wereld onderworpen is en waarom de kranten er zo opgewonden over schrijven. (Willem Frederik Hermans: Het sadistische universum. 1964)
• Zou Pien de bittere smaken van de dope goed hebben geproefd? (Max Dendermonde: Een blauwe maandag op aarde. 1965)
• Om zijn lijden te verzachten werd hij dan ook regelmatig onder de dope gezet.... (Rinus Ferdinandusse: Zij droeg die nacht een paars corset. 1967)
• Door de week is het plein en het rondliggende park een verzamelplaats voor junkies, alcoholisten, dopepushers, daklozen en hippies. (Jan Cremer: Made in USA. 1969)
• De volgende deur leverde hem, zonder veel tegenspartelen, een dikke ‘Facharzt für innere Krankheiten’, Prof. Dr. Darmstadt, maar géén ‘dope’ in welke vorm dan ook. (Havank: Caviaar & cocaïne. 1978)
• Vroeger had je in de Jelinek-kliniek een wachtkamer die vol zat met junks. Dat was een 'besmetbak', daar werd over niets anders dan dope gepraat. (Piet Pireyns & Kees Schaepman: Verslaafd in Nederland. 1982)
• Naast de dope die ze op me vonden, was ook m'n verblijfsvergunning verlopen. (J..A. Deelder: Schöne Welt. 1982)
• Wist je dat kankerpatiënten dope moeten roken tegen de pijn? (Frans Kellendonk: Namen en gezichten. Verhalen. 1983)
• 't Leve met dope
wordt soms onkomfortabel
de risiko's die je neem
je lichaam opoffere
om briljant te zijn
om superman te zijn
en maar lulle die speedfreaks.... (Herman Brood: Zoon van alle moeders. 1988)
• 'Heb je nog dope?' vraagt Orlando nadat ze samen een 'base', een pijp met coke, hebben gerookt. (Nieuwe Revu, 20/12/1995)
• Opgevreten en uitgescheten. Volkomen aan de dope teloor. (J.A. Deelder: Angel Eyes. 1998)
• Waar zijn bendeleden zich met een zekere regelmaat te buiten gingen aan de folteringen des lichaams – drank, dope en vrouwen – leefde Youssouf als een monnik. (Ilja Gort: Château fatale. 2015)
• Nico raakte steviger aan de dope en werd meer en meer onbereikbaar voor mij. (Jan Cremer: Odyssee-Canaille. 2019)

2) (1990+) (jeugd) geweldig; leuk: 'Die shit is dope.'

• De Osdorp Posse lijkt zich verder niet zo veel aan te trekken van hun critici. 'Als ik het maar dope vind. Dat is voor mij genoeg.' (Oor, 30/10/1993)
• Zelf draaien is voor veel gabbers 'dope, dope, dope' ofte wel 'súúúúúúpertof'. (Hetty van der Wal & Margot Bleeker: Hakkûh & strak staan. Het Gabbergevoel. 1997)
• (Frank Bierens & Mo Veld: Gigataal. Stijlwoordenboek voor het nieuwe millenium. 1999)
• dope (slang Am.) goed. (Ronald Snijders: Surinaams van de straat. 2000)
• Sommige mensen vinden Paul de Leeuw dope, anderen vinden hem helemaal niks. (Nieuwe Revu, 24/05/2000)
• Maar de hiphoppers zijn nog steeds geen steek veranderd. Wij voorspellen daarom dat ze binnenkort weer met ouderwetse stugge leren schoenen gaan lopen. Er zit weinig anders op. 'Yo geef mij een paar van die vette bruine Van Bommels. Dope man.' (Vrij Nederland, 21/07/2001)
• Ben jij van dat liedje 'Jelle'? Helemaal te dope, man, jij bent echt hiphop! (Nieuwe Revu, 08/08/2001)
• Het comité dat het feest organiseerde, heeft mijn manager gebeld. Ze hadden zelfs hun favoriete nummers. Dat vond ik heel 'dope', om erachter te komen dat mensen op dat niveau met hiphop bezig zijn. (Nieuwe Revu, 06/02/2002)
• (Jan Berns m.m.v. Jolanda van den Braak: Taal in stad en land. Amsterdams. 2002)
• Van Brainpower vond ik een aantal nummers van zijn eerste album heel dope. (Nieuwe Revu, 26/03/2003)
• De soms grof klinkende, met veel taboewoorden gelardeerde straattaal lijkt meer bij een machocultuur te horen. Met uitzondering van jongeren met een Turkse achtergrond waren allochtone jongeren meestal voorlopers, vooral degenen met een Surinaamse achtergrond. Maar dat ook oer-Nederlandse rotjochies zich van het jargon bedienen, bewijst de volgende passage uit de Volkskrant over Marcel, een van de ‘Lutjebroeker treinterroristen’: ‘Op de site van Marcel staan teletekstberichten over zijn arrestatie. Daaronder foto's van zijn vriendinnetje. “Dit is Laura, mijn sweety.” Hij krijgt complimentjes via de chat. “Wat een dope site man”. Marcel antwoordt: “Eeeej fawaka, alles chill met mij rustig ckrZz” (zeker, red.).’ (Neerlandia/ Nederlands van Nu. Jaargang 108. 2004)
• (Wim Daniëls: Vet! Jongerentaal nu en vroeger. 2004) p. 101
• Ryan bewonderde de JVC DR-MH30, een zilverkleurige dvd-speler waarmee je ook kon opnemen. Hij tilde het apparaat op en drukte op knopjes. 'Dope'. (Robert Vuijsje: Alleen op de wereld. 2009)
• ‘Wat dan? Wat is dit?’ ‘De Beweging,’ zegt Pinky. ‘Dope, joh.’ (Lydia Rood: Dans! Dans! 2012)
• Ook Rotjoch brengt lines in verband met drugs, in de freestylerap met rapper Steen bij 101 Barz: ‘Zo dope in het huis dat ze me lijnen snuiven.’ Dope betekent ‘geweldig’, maar ook ‘drugs’. (Vivien Waszink: Woord! De taal van nederhop. 2013)
• Ik vond hiphop direct supertof en ik was fokking ambitieus. Ik wilde er de beste in zijn. Ja, man. Dat is het. Geen halfbakken shit. Vind je iets dope? Oké, helemaal ervoor gaan. (Rajko Disseldorp: Hiphop in Nederland. 2017)
• ‘Wat fucking cool! Ik heb uw boek voor school gelezen, man! Had een mondeling tentamen Nederlands. Kreeg een dikke 8!’
‘O, dope. Je mag “je” zeggen, hoor. Hoe heet je?’ (Mano Bouzamour: Bestseller Boy. 2018)
• ‘Ja, die zijn ook dope!’ sprak ik weer zo ADHD-plus. ‘Doe die. Doe alsjeblieft die! Doe! Doe! Of Lartiste met “Clandestina”, dat is ook een gruwelijke pokoe, sahbi. Doe die! Doe die!’ (Khalid Boudou: Pizzamaffia slaat door. 2019)