Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2025)

Gepubliceerd op 03-01-2023

de vlag in sjouw

betekenis & definitie

(19e eeuw) (zeem.) een schip is in nood.

• Sjouw = teeken is van anderen oorsprong. In de middeleeuwen, lang nog in Friesland, heesch men, indien de bewoner hulp noodig had, een mand of een pak aan den toren als sein. Dit heette een sjouw, welk woord hoort bij ‘sjaen’ nfr. sjen = zien. In de scheepstaal is dit overgegaan; men merke de uitdrukking nog ‘de vlag in sjouw leggen’, en zoo werd ‘sjouwen het aan boord roepən van een ander vaartuig, door middel van een sjouw.’ (Taal en Letteren. Jaargang 1. 1891)
• Dadelijk brachten de jongens op hun schip hun vlag ‘in sjouw,’ dat wil zeggen, zij bonden er een touw omheen, wat een teeken van nood is en dat men om hulp vraagt. (Joh. H. Been: De zwerftochten van Kakkerlak. 1921)
• In de door het eerste boek al veelbelovende serie „De Nederlandse vlag op de wereldzeeën" heeft het tweede boek „De vlag in sjouw" het verlangen naar meer aangewakkerd. Was het eerste boek („Op gegist bestek") een aaneenschakeling van successen op ontdekkingsreizen, „De vlag in sjouw" (zeemansterm voor het hulproepen met de vlag) gaat juist over mislukkingen. (De Volkskrant, 29/05/1965)
• Zijn er woorden waar u al uw leven lang mee rondloopt?
‘Het woord sjouw, “seinvlag op een schip”, in de uitdrukking de vlag in sjouw. Onze zeevaarder De Ruyter schreef “schou”. Hij heeft een heel vreemde spelling, omdat hij alleen maar lager onderwijs heeft gehad. De betekenis is duidelijk, maar er is geen goede etymologie van bekend. Waar komt dat vandaan?’ (Onze Taal. Jaargang 70. 2001, Interview met dr. F. de Tollenaere, de archeoloog van het Nederlands)

< >