Woordenboek van Populair Taalgebruik

Marc De Coster (2020-2024)

Gepubliceerd op 23-01-2022

bronzen

betekenis & definitie

1) (19e eeuw) (Barg.) slapen. Talrijke syn.: op de lijn ab gaan liggen; z’n eige van binnen bekijken*; de binnenkant* van zijn oogleden bestuderen; naar Bovekerke* gaan; brenzen*; crashen*; dolmen*; dormen*; golemen*; horizontaal* gaan; keveren*; knoeren*; knorren*; naar Kooigem* gaan; luimen*; maffen*; marmotten*; meuren*; mopperen*; nappen*; op één oor* gaan liggen; pennen*; piepen*; pitten*; poven*; ruggen*; sparren*; van snurkenstein* gaan; strozakken*; tidoeren*; onder de vellen* gaan.

Ze liggen waarachtig nog allemaal te “bronzen”! (De avondpost, 23/10/1893)
• (Köster Henke: De Boeventaal. 1906)
• Slapen heet in de kazerne „bronzen", maar meer algemeen „maffen". (de Sumatra Post, 17/12/1914)
• Voor de gijn liet ik de dobber aan het snoer effe danse en duikele bove de ope bek van de kromme, die lag te bronze als een mestvarke. (Willem van Iependaal: Polletje Piekhaar, 1935)
• (E.G. van Bolhuis: De Gabbertaal. 1937)
• bronzen, slapen. (Maurits Dekker: Amsterdam bij gaslicht. 1949. Woordenlijst achteraan)
• (Fokko Bos: De vreemde woorden. 1955)
• (Enno Endt en Lieneke Frerichs: Bargoens Woordenboek. 1974)
• (Jan Oudenaarden: De terugkeer van Opoe Herfst. 1986) p. 150
• (Jan Berns & Jolanda van den Braak: Amsterdams. Taal in stad en land. 2002, p. 78)

2) (begin 20e eeuw) (Ned.-Indië, sold.) zweten.

• Bronzen, etteren, zweten. De soldaten hadden deze zegswijze:
Een opper- en hoofd-officier: wasemt uit.
Een subaltern-officier: transpireert.
Een onderofficier: zweet.
Een korporaal: ettert.
Een soldaat: rotstraalt. (J.J.M. van Dam: 'Jantje Kaas en zijn jongens,' Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde, 1942-1948)