is dat deel der analyse, dat zich bezighoudt met het bepalen van uiterste waarden van bepaalde integralen, in de veronderstelling, dat niet alleen de daarin voorkomende veranderlijken of parameters infinitesimale veranderingen ondergaan, doch dat ook het functionaal verband tussen die grootheden met inachtneming der continuïteit wordt gewijzigd.
De systematische ontwikkeling van de variatierekening begon, toen Johan Bernoulli (1667-1748) het zgn. brachistochrone-probleem opnieuw bestudeerde (1696); als grondleggers van de variatierekening moeten Euler en Lagrange worden genoemd.
