Russisch revolutionnair (1847-1882), organiseerde in 1869, hoofdzakelijk onder de Moskouse studenten, de geheime, terroristische „Bond van het Volksgericht” en schreef de befaamde Katechismus der Revolutie, waarin een systematisch revolutionnair Machiavellisme werd ontwikkeld. Hij was een volkomen onbaatzuchtig, maar fanatiek samenzweerder.
De consequente toepassing van zijn doel-heiligt-de-midelen-theorie leidde tot de moord op een aarzelend medestander en tot zijn opsluiting in de Peter-en-Paulsvesting. Zelfs daar zette hij onder zijn medegevangenen en bewakers zijn agitatorisch bedrijf voort. Hij en zijn kring leverden Dostojewskij de stof voor zijn roman De Demonen.Lit.: R. M. Kantor, W pogone za N. (Peterburg 1922); B. P. Kozjmin, N. i netsjajewtsy (Moskva 1931).
