Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

DJÂBIR

betekenis & definitie

eigenlijk Aboe Moesa Djâbir-el-Soefi-ben-Hayan, door de latere Latijnse schrijvers Geber (Giaber) genoemd, zou de beroemdste onder de Arabische alchemisten geweest zijn en geleefd hebben in Sevilla tussen 700 en 800. Latere onderzoekingen hebben het wel waarschijnlijk gemaakt, dat de werken op de naam van Geber geplaatst en o.a. in 1668 uitgegeven onder de titel: Gebri Arabis Chimia sive Traditio Summae Perfectionis et Investigatio Magisterii (1e dr. verscheen ca 1490 bij E.

Silber te Rome), van veel latere 14de-eeuwse schrijvers (pseudo-Geber) afkomstig zijn, zoals dat in de alchemistische literatuur zo vaak voorkomt. Waarschijnlijk zijn er ook enige Arabische alchemisten van de naam Djâbir geweest. Intussen schijnen de nieuwere onderzoekingen van Holmyard wel uitgewezen te hebben, dat er onder hen althans één is geweest, wiens werk grotere betekenis heeft en dat naast mystische en religieuze opvattingen ook een belangrijke practische kennis verraadt. Geber was voor de middeleeuwse en latere alchemisten het luisterrijke voorbeeld van de adepten, de „magister magistrorum”, bij wiens uitspraken men zwoer.Bibl.: The works of Geber, Englished by R. Russell, 1678, a new ed. with introd. by E. J. Holmyard (London 1928).

Lit.: F. M. Jaeger, Elementen en Atomen Eens en Thans (2de druk, Groningen 1920), 103-105; M. Berthelot, Les Origines de l'Alchimie (Paris 1885); Idem, La Chimie dans l’Antiquité et au Moyen-âge (1893); E. J. Holmyard, Proceed. R. Soc. of Medicine, 16 (1923)5 46-57.

< >