Smeekschriften of verzoekschriften noemt men brieven, gerigt tot regérende Vorsten of magthebbende ligchamen, waarin de schrijver eene gunst vraagt, waarover genoemde Vorsten of ligchamen kunnen beschikken. Zij werden vooral gebezigd in vroegeren tijd, toen de regten der inwoners van een land tegenover hunne overheden minder naauwkeurig waren omschreven, zoodat zij dikwijls in de noodzakelijkheid waren, de handhaving van bestaande of de herstelling van geschondene regten op eene ootmoedige wijze te verzoeken of in een geschrift af te smeeken.
In de Nederlandsche geschiedenis blijft het smeekschrift vermaard, door het Verbond der Edelen te Brussel op den 5den April 1566 aan de landvoogdes Margaretha van Oostenrijk ingediend, waarin aangedrongen werd op de schorsing der afgekondigde bloedplakkaten. Thans zijn in constitutionéle landen aan de Vorsten bepaalde praerogatieven toegekend, bijv. het regt van gratie en in sommige gevallen van dispensatie, en belangstellenden kunnen daarom aanvrage doen door middel van een smeek- of verzoekschrift.
Ook andere magten in den Staat kunnen op verzoekschriften beschikken, en daaruit heeft zich het regt van petitie ontwikkeld, dat in onze Grondwet aldus is omschreven: „Ieder ingezeten heeft het regt om verzoeken aan de bevoegde magt schriftelijk in te dienen, mits die persoonlijk en niet in naam van meer worden onderteekend, welk laatste alleen kan geschieden door of van wege ligchamen, wettelijk zamengesteld of als zoodanig erkend, en in dat geval niet anders dan over onderwerpen, tot hunne bepaalde werkzaamheden behoorende”.
Verzoekschriften, ingediend bij de Staten-Generaal, worden in handen gesteld eener commissie, die daarvan verslag uitbrengt in de volle vergadering en daarbij concludeert tot nederlegging ter griffie, tot mededeeling aan betrokken autoriteiten of tot het overgaan tot de orde van den dag.
