Proteus is in de gedichten van Homerus een zeebewonende grijsaard, aan Poseidon (Neptunus) ondergeschikt en in het bezit van de gave der voorspelling. Hij hoedt de zeehonden van Amphitrite en houdt zijn verblijf op het eiland Pharos bij Egypte. Daar stijgt hij tegen den middag uit de wateren omhoog en slaapt, door zeehonden omringd, op den oever in de schaduw der rotsen.
Wanneer men voorspellingen van hem verlangt, moet men hem door list overvallen en vasthouden, daar hij anders in verschillende gedaanten poogt te ontsnappen. Door de Kunst wordt hij voorgesteld, evenals de Tritons, met dijen, die in vischstaarten uitloopen.
