Pelópidas, een zoon van Hippócles en met Epaminondas de schepper der Thebaansche hegemonie, was de telg van een aanzienlijken stam en kon reeds vroeg beschikken over een groot vermogen. Niettemin leefde hij zeer eenvoudig en wijdde zich uitsluitend aan de belangen van zijne geboortestad. Na de verovering van Cadmea door Phoebidas (323 vóór Chr.) nam hij met 300 democraten de vlugt naar Athene, doch keerde, toen de val der Oligarchen voldoende was voorbereid, in het najaar van 319 met 12 makkers terug, vermoordde met de overige zaâmgezworenen de aanvoerders der Oligarchische party, en zag zich daarop tot boeotarch benoemd. In den oorlog tegen Sparta zegepraalde hij als aanvoerder van de door hem georganiseerde Heilige Schaar bij Tegyra (276), voorts bij Leuctra (371), en nam daarop deel aan den eersten veldtogt der Thebanen in den Peloponnesus (370—369).
Later poogde hij den invloed van Theben in het noorden uit te breiden, bevrijdde de Thessaliërs van de Macedonische bezetting te Larissa, noodzaakte den tyran Alexander van Pherae tot een verdrag, waardoor de vrijheid der afzonderlijke steden gewaarborgd werd, en trad bij de twisten over den troon van Macedonië meermalen als bemiddelaar op. In 368 vertrok hij als gezant naar Thessalië, maar werd door Alexander van Pherae in de gevangenis geworpen, waaruit Epaminondas hem bevrijdde. In 368 sloot hij op last van zijne geboortestad te Susa met den Koning van Perzië een voordeeligen vrede, en sneuvelde in 364 bij Cynocephalae in een oorlog, dien hij ter gunste der steden van Thessalië tegen Alexander van Pherae ondernomen had.
