Paraguay (De) of Rio Paraguay, in de taal der Guarani Para-qua-y (Bron der Zee), eene rivier in Zuid-Amerika, ontspringt in de Braziliaansche provincie Matogrosso in de Campos dos Parecis op 13°30' Z. B., ter hoogte van 305 Ned. el boven de oppervlakte der zee, uit verschillende meren en stroomt, nadat zij bij Villa Maria de bergstreek verlaten heeft, in eene zuidelijke rigting door eene uitgebreide vlakte, waar zij aan beide zijden van de bergen aanzienlijke zijrivieren opneemt.
Gemelde vlakte wordt door deze zijrivieren jaarlijks van Januarij tot Maart onder water gezet, waardoor het Meer de los Xarayes ontstaat, dat zich gedeeltelijk op het grondgebied van Brazilië, gedeeltelijk op dat van Bolivia uitbreidt en eene oppervlakte beslaat met eene lengte van 150 en eene breedte van 80 Ned. mijl. Achter dit overstroomingsgebied zijn de oevers der Paraguay meestal hoog en droog.
Terwijl zij vroeger de grens vormde tusschen Brazilië en Bolivia, scheidt z{j thans den Staat Paraguay tot aan den 22sten graad zuiderbreedte van Bolivia en voorts tot aan haren mond van de Staten der Argentijnsche Republiek. Zjj is over hare geheele lengte bevaarbaar, heeft nergens klippen of stroomversnellingen, is bij Asuncion 450 Ned. el breed en vereenigt zich na een loop van 2660 Ned. mijl aan de zuidwestelijke grenzen van den Staat Paraguay, op 27° Z. B., boven Corriëntes met de Paraná. Zjj telt eene menigte eilanden en zijrivieren. Van de oostzijde komen de Mondego, de Taguary en de Sao Lourenzo met de Cuyaba, en van de westzijde de Pilcomayo en de Vermejo. De Paraguay werd voor de eerste maal in 1526 door Caboto bevaren en thans bezoeken stoombooten haar tot aan Cuyabá.
