Lucianus, een geestig Grieksch schrijver, geboren te Samosata, de hoofdstad der Syrische provincie Commagene aan de Euphraat, waarschijnlijk tusschen de jaren 120 en 130 onzer jaartelling, zou, naar men meldt, op zjjn 15de jaar b{j een oom van moederszijde zich in de beeldhouwkunst oefenen, maar liep weg, toen eene eerste mislukte proeve hem eene harde tuchtiging op den hals had gehij Athene tot woonplaats en genoot er de vriendschap van den wijsgeer Demonax. Het schijnt echter, dat hjj op gevorderden leeftijd in bekrompene omstandigheden geraakte, zoodat hp de door keizer Severus hem opgedragen betrekking van procurator der provincie Egypte aanvaardde en die ook onder Commodus tot aan zjjn dood behield. In zjjne talrjjke geschriften zocht Lucianus in een zuiver-Attischen en hoogst bevalligen vorm, met onuitputteljjke geestigheid de gebreken en dwaasheden van zjjn tijd, inzonderheid de bedorvenheid en het bijgeloof des volks, benevens de lage vleizucht en de draajjerjj der wjjsgeehaald. In weerwil van zjjn hulpeloozen toestand volbragt hij nu zjjn plan om zich aan de wetenschap te wjjden.
Nadat hij zich eenige jaren in Ionië en Griekenland met ijver had toegelegd op de wijsbegeerte en welsprekendheid , keerde hij naar zijn vaderland terug en vestigde zich als pleitbezorger te Antiochië. Niet lang daarna ging hjj op reis en hield hier en daar openbare voorlezingen. Nadat hjj op die wjjze in Azië, Griekenland, Italië en Gallië roem en rijkdom verworven had, koos ren aan de kaak te stellen. Ook het Christendom , dat hjj evenwel slechts zeer oppervlakkig kende, werd niet door hem verschoond. Tot de beste uitgaven van zijne werken behooren die van Meitz (Amsterdam, 1743—1746, 3dln, en later), — die van Jacobitz (1836—1841, 4 dln), — die van Dindorf (1840 en later), — en die van Fritzsche (1863). Wiéland heeft van de geschriften van Lucianus eene fraaije Duitsche vertaling geleverd.
