Lodi, de hoofdstad van een evenzoo genoemd arrondissement in de Italiaansche provincie Milaan, is de zetel van een bisschop, van eene regtbank, van eene kamer van koophandel enz. en ligt 4 geogr. mijl ten zuidoosten van Milaan aan de Adda, waarover eene lange brug is gespannen, op een heuvel in een zeer vruchtbaar oord, heeft een goed voorkomen, onderscheidene groote paleizen, 19 meestal rijkversierde kerken en omstreeks 20.000 inwoners.
Het groote marktplein is door bogengangen omringd, en tot de merkwaardige gebouwen behooren er de hoofdkerk met een gevel in spitsboogstijl, de kapel Incoronata, naar men meent door Bramante gebouwd, met fresco’s, fraaije schilderingen van Castillo Piazza en een gerestaureerden koepel, en de kerk van San Francisco, in 1287 door Fissiraga gesticht, — voorts het bisschoppelijk paleis, de schouwburg en het door Barnabo Visconti gebouwd en thans in een hospitaal herschapen kasteel. Men vindt er een bisschoppelijk seminarium, een lycéum, een gymnasium, eene technische school, eene beroemde Engelsche dames-kostschool en andere scholen en opvoedingsgestichten, vele zijdespinnerijen en eene fabriek van chemicaliën. Vermaard zijn bovenal de majolica’s van Lodi, alsmede de Parmezaansche kaas, welke niet te Parma, maar te Lodi vervaardigd wordt. De veeteelt is er van veel belang; men houdt in den omtrek der stad althans 30.000 koeijen. In hare buurt, namelijk bij San Colombano, groeijen de wijnen der Brianza, de beste van geheel Lombardije.
Drie Italiaansche mijlen verder naar het westen vindt men Lodi Vecchio of Oud-Lodi, in 1158 door de Milanézen verwoest. Deze stad was het aloude Laus Pompeji, door den vader van Pompejus alzoo genoemd en in een Romeinsch municipium herschapen. Het hedendaagsche Lodi is zijn oorsprong verschuldigd aan een kasteel, hetwelk Frederik Barbarossa na de verwoesting van Milaan (462) aldaar deed verrijzen. Lodi is voorts merkwaardig door de overwinning, welke Napoleon er den 10den Mei 1796 op de Oostenrijkers behaalde. Deze hadden Lodi ontruimd en 7000 man met 14 stukken geschut onder bevel van Sebottendorf tot beveiliging van den overtogt achtergelaten, om aan de achteraankomenden gelegenheid te geven, over de Adda te trekken.
Zij hadden eene positie ingenomen achter de brug en ook geene voorbereidselen gemaakt om deze af te breken, daar zij geenszins op een aanval verdacht waren. Bonaparte trok binnen Lodi, deed artillerie aanrukken, plaatste tirailleurs in de voorsteden en op de eilandjes in de rivier, en deed des avonds te 7 ure de brug bestormen door zijne grenadiers. Wegens het hevige kartetsvuur stond de kolonne een oogenblik te aarzelen, doch onderscheidene generaals plaatsten zich aan haar hoofd en in 2 minuten was de overwinning behaald. De divisie Masséna volgde in looppas; de Oostenrijkers boden nog eenigen tegenstand, maar trokken weldra onder de hoede der kavallerie achterwaarts.
