Kyffhäuser is de naam van een bergrug in schwarzburg-Rudolstadt, ten zuiden van de Goldene Aue, er zich verheffend tot de hoogte van nog geen 500 Ned. el. Op het hoogste punt verrijst de indrukwekkende bouwval van den ouden bürgt Kyffhausen, ten tijde der Saksische Keizers, ter beveiliging van het dorp Tilleda, aan den voet des bergs, gebouwd en dikwijls de verblijfplaats der Hohenstaufen. Het oudste berigt, omtrent dien bürgt voorhanden, vermeldt zijne verovering in 1070. Keizer Rudolf I benoemde er graaf Frederik IV von Beichlingen-Rotenburg tot burggraaf, maar reeds in 1378 waren de graven von Schwarzburg eigenaars van dit slot.
Volgens eene volkssage is keizer Frederik I Barbarossa door toovermagt in dit kasteel opgesloten. Men zegt, dat hij er slapend neêrzit, met het hoofd op eene tafel rustende, waar zijn roode baard doorheen gegroeid is. Zoodra de raven niet langer om den berg fladderen, zal hij ontwaken en eene gouden eeuw voor Duitschland doen aanbreken. — Ten westen van den Kyffhauser liggen de prachtige ruïnen van den Rotenburg, vanwaar men een heerlijk uitzigt heeft over een groot gedeelte van de Goldene Aue.
