Klein-Rusland, in ruimeren zin ook wel Ukraine geheeten, noemt men, in tegenoverstelling van Groot-Rusland, eene landstreek in het zuiden van Europeesch Rusland. Zij grenst aan Groot-Rusland, de Poolsche provinciën en Zuid-Rusland, bestaat uit de 4 gouvernementen Kiew, Charkow, Tsjernigow en Poeltawa, telt op 3767½ □ geogr. mijl ruim 7 millioen inwoners en behoort tot de volkrijkste gewesten van Rusland. Ook is zij eene der vruchtbaarste landstreken aldaar en eigenlijk de korenschuur des rijks.
Overal heerscht er welvaart als een gevolg van de mildheid des bodems en van de nijverheid der ingezetenen. Geruimen tijd was zij de hoofdzetel van Rusland; reeds grootvorst Oleg verplaatste in 882 dien van Groot-Nowgorod naar Kiew, vanwaar die zetel, wegens het noordwaarts dringen der Tartaren, naar Moskou werd verplaatst. Toen bleef Klein-Rusland in het bezit van laatsgenoemden, totdat in 1320 Gedimin, grootvorst van Lithauen, het veroverde, zoodat het eerst onder de heerschappij kwam van Lithauen en later onder die van Polen, toen in 1386 onder de Jagellonen Lithauen en Polen vereenigd werden. Een gedeelte der inwoners, daarover verstoord, verhuisde naar de overzijde van de Dnjepr, leidde er een zwervend leven, doch onderwierp zich in 1654 aan den Russischen schepter.
In 1667 en 1686 werd dit gedeelte van Klein-Rusland — nu Russisch Ukraine (Grensland) geheeten — aan Rusland afgestaan, en daaruit ontstonden in 1781 en 1782 de 3 gouvernementen Kiew, Tsjernigow en Nowgorod-Sewerskoi, welke laatste vervolgens den naam van Poeltawa verkreeg. De stad Kiew bleef echter nog aan Polen toebehooren en was de hoofdstad van Poolsch Ukraine, hetwelk ook gedeelten van Podolië bevatte. Eerst bij de tweede verdeeling van Polen (1793) viel ook dit gewest aan Rusland ten deel en vormde vervolgens een nieuw gouvernement Kiew (1796). De bevolking bestaat meerendeels uit Klein-Russen of Kozakken en behoort bijna geheel tot de Grieksch Katholieke Kerk.
