Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 08-08-2018

Jackson

betekenis & definitie

Onder dezen naam vermelden wij:

Andrew Jackson, zevenden president der Vereenigde Staten van Noord-Amerika (1829—1837). Hij werd geboren den 15den Maart 1767 te Waxhaw, niet ver van Camden in Zuid-Carolina. Zijne ouders en voorouders waren Ieren, en reeds vroeg zwierf hij als een wees in velerlei betrekkingen rond. Toen hij 18 jaren oud was, kwam hij te Salisbury in Noord-Carolina bij een advocaat, en was weldra in staat om als pleitbezorger op te treden. In 1788 bekleedde hij de betrekking van officier van justitie in Tenessee, en ging naar Nashville, waar hij door ijver en overleg een aanzienlijk vermogen verwierf.

Toen Tenessee onder de Staten opgenomen was, werd hij lid der commissie tot het ontwerpen eener grondwet (1796), vervolgens afgevaardigde naar het Congrès, en in 1797 senator. Huiselijke omstandigheden echter waren oorzaak, dat hij deze betrekking weldra nederlegde. Hij vertrok weder naar Tenessee, zag er zich tot opperregter gekozen, doch keerde, nadat hij 5 jaar in die betrekking was werkzaam geweest, tot het ambteloos leven terug. Nu voerde hij het beheer over zijne hoeve te Nashville en dreef een aanzienlijken handel in landbouwproducten en vee.

Toen in 1812 de oorlog met Engeland uitbarstte, benoemde de Staat hem tot opperbevelhebber der militie. Aan het hoofd van 3500 man voer hij de Mississippi af, om de kust van Louisiana tegen een aanval te beveiligen; daarna bragt hij de Creek-Indianen, die, ondersteund door de Spanjaarden, in Pensacola het land verwoestten, aan het wijken en maakte zich zelfs meester van de stad Pensacola. Toen hierop de Engelschen Nieuw-Orleans bedreigden, ontving hij van het Congrès het bevel over de linietroepen met den rang van generaal-majoor. Hoewel er bij zijne komst evenmin soldaten als wapens te vinden waren, slaagde hij er eerlang in, een wéltoegerust leger tegenover de Engelschen te plaatsen, en toen deze den 8sten Januarij 1815 de verschansingen der Amerikanen wilden bestormen, bragt hij hun eene beslissende nederlaag toe. De willekeurige maatregelen echter, die hij vooraf genomen had, namelijk de afkondiging der krijgswet en de ontbinding van het Wetgevend Ligchaam in Louisiana, haalden hem later een procès op den hals, alsmede eene veroordeeling tot de boete van 1000 dollars.

In 1817 en 1818 onderscheidde hij zich in den oorlog tegen de Seminolen; maar ook nu bleef hij niet ongemoeid, daar hij 2 Engelschen, die de Indianen hadden opgestookt, zonder vorm van procès op Spaansch grondgebied deed teregtstellen. Hij stond echter bij het volk zoozeer in de gunst, dat de afkeuring, welke Henry Clay hem in het Congrès wilde toedienen, met eene groote meerderheid verworpen werd. Nadat hij in 1821 Florida, aan de Spanjaarden afgestaan, als de eerste gouverneur in bezit genomen had, werd hij in 1823 door Tenessee nogmaals tot senator benoemd. In 1824 droeg het Wetgevend Ligchaam van den Staat hem voor tot de waardigheid van President, en hij verwierf in het Zuiden vele stemmen. Het Vertegenwoordigend Ligchaam echter, hetwelk volgens de grondwet eene keuze kon doen, daar geene volstrekte meerderheid verkregen was, benoemde zijn mededinger, Adams.

Eerst bij de volgende verkiezing behaalde Jackson de overwinning en plaatste zich den 4den Maart 1829 op den voorzitterszetel. De geschiedenis van zijn beheer is die der moderne democratische partij, waartoe hij behoorde. Opheffing van de Bank der Vereenigde Staten, verlaging van het tarief, zelfstandigheid der afzonderlijke Staten in alle zaken, door den Bond niet uitdrukkelijk als de zijne vermeld, letterlijke verklaring der Grondwet, verwerping van alle verbeteringen in de afzonderlijke Staten door de Bondsregéring en gedwongen verplaatsing der Indianen naar den regteroever der Mississippi, — zietdaar de beginselen en maatregelen der partij, welke door Jackson onvoorwaardelijk werden toegepast en ten uitvoer gelegd. In den zomer van 1832 ontstond, gesteund door Calhoun, een verontrustend verzet tegen het toltarief, en onder deze omstandigheden werd Jackson nogmaals tot president gekozen. Hij vaardigde tegen Zuid-Carolina, hetwelk, door de bedreiging dat het zich van de Unie zou scheiden, de opheffing van het tarief wilde afdwingen, eene proclamatie uit, die evenzeer van kracht als van toegevendheid getuigde, en maakte aanstonds krijgstoerustingen tot handhaving der wet.

Nadat dit gevaar door eene verlaging van het tarief afgewend was, veroorzaakte de Bank nieuwe verwikkelingen. Jackson verzette zich met zijn „veto” tegen de vernieuwing van het privilegie, omdat hij dit als een monopolie beschouwde, hetwelk de geldaristocratie begunstigde, en vorderde zelfs de gelden van den Staat, aan de Bank toevertrouwd, van deze terug. De Senaat keurde dien maatregel af als eene daad van willekeur, en het Huis kwam in verzet tegen den President. Trouwens de Bank moest hare werkzaamheid beperken, terwijl tevens honderde particuliere banken ontstonden, die op eene roekelooze en bedriegelijke wijze papier in omloop bragten en aanleiding gaven tot de geweldige crisis van 1837.

Met betrekking tot de buitenlandsche staatkunde handelde Jackson steeds onverbloemd en beslissend. Het gelukte hem de vorderingen van Frankrijk, nog afkomstig van den tijd der Omwenteling, tot een goed einde te brengen en de vriendschappelijke betrekking met Engeland te onderhouden. In Maart 1837 keerde hij naar zijn landgoed „Hermitage” in Tenessee terug zonder zich verder regtstreeks met staatkundige aangelegenheden te bemoeijen, en overleed aldaar den 8sten Junij 1845. Hij wordt beschreven als een man, die grooten invloed verwierf door de hartstogten der menigte te vleijen, maar tevens met volkomene onbaatzuchtigheid in alle opzigten het heil des lands zocht te bevorderen.

Thomas Jonathan Jackson, bijgenaamd Stonewall, een uitstekend generaal der Zuidelijken in den Amerikaanschen burgeroorlog. Hij werd geboren den 21sten Januarij 1824 te Clarcksburg in Virginia en zag zich in 1842 geplaatst als kadet op de militaire school te Westpoint. In 1846 werd hij officier bij de artillerie en onderscheidde zich in den Mexicaanschen oorlog, zoodat hij opklom tot den rang van majoor. In 1852 echter nam hij zijn ontslag en aanvaardde de betrekking van hoogleeraar in de wiskunde aan de militaire school te Lexington in Virginia. Schoon bekend als een ernstig, achterhoudend, godsdienstig man, ja, als een pedant schoolgeleerde, zag men hem met geestdrift voor den opstand bezield. Reeds in April 1861 had hij als kolonel een regiment bijeengebragt, en in Mei daaraanvolgende werd hij benoemd tot generaal en bevelhebber van het observatiekorps der Zuidelijken bij Harpers-Ferry.

Hij besliste den eersten slag bij Bull-Run (21 Juni 1861) ten voordeele van zijne partij, doordien hij, als onder de oogen van Patterson, den generaal van het Bondsleger, met zijne brigade Beauregard te hulp snelde. Volgens het rapport stond Jackson in het heetst van het gevecht als een steenen muur (Stonewall) en ontleende daaraan zijn bijnaam. Tegen het einde van 1861 werd hij tot generaal-majoor benoemd, hield tot in het voorjaar van 1862 het belangrijke Shenandoah-dal bezet, verjoeg daaruit Banks, den generaal van het Bondsleger, en nam, tot aan de Potomac voorwaarts rukkend, eene zóó dreigende houding aan tusschen Williamsport en Harpers-Ferry, dat men de strijdkrachten der Unie bij Washington verzwakken en het korps van Mac Dowell naar de Potomac zenden moest. Tegelijkertijd werd Fremont tot bevelhebber van een zelfstandig korps in West-Virginia benoemd. Jackson moest terugtrekken voor den overmagtigen vijand en werd bij Cross-Keys door Fremont geslagen, doch wist niettemin te ontsnappen. De kracht, snelheid en tegenwoordigheid van geest, welke hij daarbij aan den dag legde, wekten de algemeene bewondering en verhieven hem tot een der beroemdste generaals van dien oorlog. Gedurende den slag vóór Richmond, die 7 dagen aanhield, zegepraalde Jackson bij Gaines-Mills den 27sten Junij tegen Porter, maar leed den 1sten Julij de nederlaag bij Malvern Hill.

Gedurende den veldtogt in Augustus aan de Rapidan en Rappahannock vormde hij de voorhoede van Lee en besliste door zijn stouten en onstuimigen aanval ten tweeden male den slag bij Bull-Run. Bij den daarop volgenden inval van Lee in Maryland voerde Jackson wederom bevel over de voorhoede, trok in de eerste dagen van September bij Point of Rock over de Potomac, spoedde zich naar Fredericksburg en veroverde den 14den September Harpers-Ferry, waar 11000 gevangenen in zijne handen vielen. Bij Antietam hield hij aanvankelijk stand bij den hoofdaanval der Bondgenooten, doch deze noodzaakten hem vervolgens, naar Virginia terug te keeren. Bij Fredericksburg voerde hij bevel over den regtervleugel van de armee der Zuidelijken en verhinderde den overtogt van Franklin over de Rappahannock, ’t geen aan Burnside de nederlaag bezorgde. Tot belooning voor zijne dappere daden werd Jackson bevorderd tot luitenant-generaal. Bij het openen van den veldtogt in het voorjaar van 1863 deed hij bij Chancellorsville (2 Mei) een aanval op den regtervleugel van Hooker en joeg dien op de vlugt. Toen hij in den avond van dien dag met zijn staf van een verkenningstogt in het leger terugkeerde, werd hij door een regiment uit Zuid-Carolina voor den vijand gehouden, met kogels begroet en doodelijk gewond. Hij overleed dientengevolge op den 10den Mei 1863.