Irideën of Zwaardleliën is de naam eener éénzaadlobbige plantenfamilie met de volgende kenmerken: Het bloemdek heeft de gedaante eener bloemkroon; het is bovenstandig, buisvormig, 6-deelig of 6-spletig met gelijke of ongelijke in 2 kringen geplaatste toppen. De 3 meeldraden bevinden zich vóór de buitenste toppen van het bloemdek, zijn daarmede gewoonlijk aan den voet zaâmgegroeid of staan ook wel vrij, zijn somtijds min of meer tot eene buis vereenigd en dragen langwerijige, aan de binnenzijde overlangs openspringende helmknoppen. De stijl is enkelvoudig en draagt 3 stempels, die wel eens blad- of trompetvormig uitgebreid zijn en zich tegenover de meeldraden bevinden of hiermede afwisselen. Het geheel of half onderstandig vruchtbeginsel is 3-hokkig, 3-kleppig en gewoonlijk veelzadig.
De 3-kante of 3-lobbige zaaddoos springt aan de zijden met kleppen open, en de zaden zijn gewoonlijk hoekig of gedrukt, hebben eene perkament- of lederachtige huid, hoornachtig of vleezig eiwit en eene regte of flaauw gekromde kiem. Deze familie omvat kruiden, zelden half heesters, met een bol- of knolvormigen wortelstok, zwaard- of lijnvormige, regtnervige bladeren, en 2-slachtige, regelmatige of onregelmatige, stengelstandige aren of trossen, somtijds enkele groote bloemen met vliezige bloemscheeden. De 30 tot 40 geslachten dezer familie tellen omstreeks 600 soorten; zij behooren vooral te huis in de keerkringsgewesten. In ons Vaderland vindt men slechts de geslachten Crocus en Iris. De wortelstok van de planten dezer familie bevat veel zetmeel, hetwelk op sommige plaatsen tot voedsel dient, — voorts eene scherije harssoort en eene aetherische olie. Vele soorten behooren tot de sierijlanten.
