Imperator noemden de Romeinen in het algemeen ieder overheidspersoon, die het imperium (opperbeheer) voerde, vooral den opperbevelhebber van het leger. In meer beperkte beteekenis gebruikte men het woord van hem, die als overwinnaar op het slagveld door de soldaten tot imperator verheven werd. Deze eeretitel werd dan, zoodra de Senaat er zijn zegel aan gehecht had, achter den naam van den veldheer gevoegd, doch verdween na den daarop volgenden triumph.
Op eene andere wijze echter verkreeg Julius Caesar na zijn terugkeer uit Spanje (45 vóór Chr.) den titel van imperator voor levenslang. Deze werd dan ook vóór zijn naam geplaatst en duidde aan, dat hem gedurende zijn leven het hoogste gezag in het leger was toegekend. Ook Octavianus ontving na den slag bij Actium dien titel van den Senaat (29 vóór Chr.), en hij viel desgelijks aan de volgende Keizers ten deel.
