Honduras, een van de 5 vrije Staten van Centraal-Amerika, grenst ten noordoosten aan de Antillische Zee, ten noorden aan dat gedeelte van laatstgenoemde, hetwelk den naam van Hondurasbaai draagt, ten noordwesten en westen aan Guatemala, ten zuidwesten aan San Salvador, ten zuiden aan de Zuidzee en ten zuidoosten aan Nicaragua. Het beslaat eene oppervlakte van 1830 □ geogr. mijl en bezit, behalve een aantal eilanden, aan den Atlantischen Oceaan eene kustlijn ter lengte van 87 geogr. mijl, en aan de Zuidzee eene van 13 geogr. mijl. De zoo even vermelde kustlijn strekt zich uit langs de Fonseca-baai; en op Tigre, één van de 4 aldaar gelegene en tot Honduras behoorende eilanden, vindt men de haven Amapala. Honduras is eene bergstreek, en de Cordillera vormt er de waterscheiding tusschen de beide Oceanen, hoewel er de gemiddelde hoogte van dat gebergte in het westen niet meer bedraagt dan 2000 Ned. el.
De bergvlakte verheft er zich tusschen de 1000 en 1300 Ned. el. Men heeft er een dwarsdal tusschen de hoogvlakten van Garcias en Tegucigalpa, waar men zonder groote kosten een spoorweg zou kunnen leggen tusschen de beide zeeën. Van de hoofdketen strekken vele uitloopers zich uit naar de kusten; noordwaarts reiken zij tot aan zee, — oostwaarts gaan zij over in het Antillische laagland. Deze Staat is mild besproeid en telt onderscheidene groote rivieren, die echter door kunst bevaarbaar gemaakt moeten worden. In de Fonsecabaai ontlasten zich de grensrivier Goascoran en de Choluteca of Rio Grande de Tegucigalpa, — en in de Hondurasbaai onder anderen de Chamelicon, de Ulna, die ongeveer 1/3de van Honduras bevochtigt, de Roman (Aguan), de Rio Tinto (Negro), de Patuca en de Wanks (Segovia), de langste rivier van Centraal-Amerika. Het belangrijkste meer is er de Laguna da Yoyoa, 650 Ned. el boven de oppervlakte der zee gelegen. Het klimaat is er, behalve op de heete kustvlakte, zeer gezond. Het grootste gedeelte der hoogvlakte behoort tot de tiërra templada, waar de vruchten der gematigde luchtstreek naast vele der verzengde groepen.
De bodem is er in het algemeen vruchtbaar; uitgestrekte savannen wisselen er af met nog uitgestrekter wouden, vooral van naaldboomen. Aan de kusten heeft men er vele kostbare houtsoorten, inzonderheid mahonyhout, — voorts vanille, sassaparille, guayac, ipecacuanha enz. In de lage kustvlakten verbouwt men er katoen, rijst, suiker, enz., en vooral tabak, die er een belangrijk artikel van uitvoer oplevert. Eene gewigtige bron van bestaan vormt, er voorts de fokkerij van paarden, muildieren en rundvee, alsmede de kaasmakerij. Ook worden er in den bodem onderscheidene metalen — bepaaldelijk goud en zilver — gevonden. Het aantal inwoners bedraagt er 300tot 350000, en daaronder bevinden zich slechts weinig volbloed Blanken. Ongeveer de helft der ingezetenen behoort er tot de Indianen van verschillende stammen, en aan de noordkust wonen ongeveer 20000 Caraïben, die zich door gaven des geestes, door werkzaamheid en degelijkheid onderscheiden. De overige burgers van dezen Staat zijn bijna allen Kleurlingen. Landbouw en mijnontginning bevinden er zich nog op zeer lagen trap, zoodat Honduras beschouwd wordt als de minst-welvarende Staat van Centraal-Amerika. Ook nijverheid en handel zijn er van geringe beteekenis, — zelfs in Tegucigalpa, de volkrijkste stad des lands met 12000 inwoners.
De uitvoer bestaat voornamelijk in vee, hout, goud, zilver, huiden, hertevellen, tabak, en een weinig sassaparille en vanille. De buitenlandsche handel bepaalt zich aan de noordkust tot de havens van Truxillo en Omoa, en in de Fonseea-baai tot de havens van San Lorenzo (La Paz), Pedeyral en vooral Amapala. De handelsvloot is er niet noemenswaardig. Voorts is de verstandelijke ontwikkeling der inwoners er zeer gering; de 2 universiteiten te Comayagua en Tegucigalpa zijn allerellendigst. De geestelijkheid lijdt er aan onbeschaafdheid en armoede, telt vele Negers en wordt bestuurd door den bisschop van Comayagua.
Laatstgenoemde stad is de hoofdstad des lands, en dit laatste is in 7 departementen verdeeld. De jongste grondwet is er vastgesteld in 1865. Volgens deze bevindt zich aan het hoofd van den Staat een president, die voor den tijd van 4 jaar is benoemd. Het Wetgevend Lichaam telt er 11 en de Senaat 7 leden, terwijl de Staatsraad er is zamengesteld uit de ministers en 7 anderen.
Honduras werd reeds in 1502 door Columbus ontdekt, doch eerst in 1523 door de Spanjaarden in bezit genomen. Men verhief voorts de kolonie tot eene audiënza van het Capitanaatgeneraal Guatemala, maar veranderde haar in 1790 in eene intendantuur van deze, waarna zij zich in 1824 eene onafhankelijke republiek verklaarde. Deze was gedurende den langen strijd over het foederatieve stelsel een hoofdzetel der liberalen (Foederatieven) en had als zoodanig veel te lijden. Nadat in 1845 de Foederatieve Republiek ontbonden was, beproefde die partij in Honduras zich althans met de vrijzinnige Staten Nicaragua en San Salvador tot eene Bondsrepubliek te vereenigen. Zelfs toen deze beiden in 1853 en 1854 tot zelfstandigheid waren gekomen, zette Honduras onder aanvoering van den voorzitter Cabanas den oorlog tegen Guatemala voort, totdat genoemde voorzitter in 1855 door Carrera overwonnen en verbannen werd.
De volgende president, generaal Santos Guardiola, sloot vrede, doch hij zelf, bijgenaamd de Tijger van Centraal-Amerika, werd den llden Januarij 1862 bij eene militaire omwenteling gedood. Toen vatte de vice-president Vittoriano Castellanas tijdelijk de teugels van het bestuur, en na den dood van dezen zag de senator José Francisco Montes zich tot president gekozen. Tijdens den oorlog met de naburige Staten moest hij weldra de vlugt nemen, en werd voorloopig vervangen door José Maria Medina, dien de volkskeuze in 1864 in zijne waardigheid bevestigde en in 1866 en 1869 herkoos. In Mei 1872, toen de troepen van San Salvador zich van zijne hoofdstad meester maakten, moest hij echter de vlugt nemen, en werd voorloopig door Arias opgevolgd, die in 1875 op zijne beurt door Leiva als voorloopig president vervangen is.
