Goniometrie of hoekmeetkunst is eene methode om hoeken te meten door middel van regte lijnen, welke op eene bepaalde wijze van die hoeken afhankelijk zijn. Deze lijnen zijn de sinus, cosinus, tangens, cotangens, secans, cosecans en sinus versus. Bestempelt men in bijgaande figuur den hoek amb met den naam van a, dan is ab = sin. a,bm = cos.a, c 0° = tang. a, d 90° = cot. a, mc = sec. a, md = cosec. a, en 0°b = sin. vers. a. Hierbij is op te merken, dat de tangens en cotangens gedeelten zijn van raaklijnen aan de uiteinden van het quadrant eens cirkels, waarvan m het middelpunt is, — en dat uit het punt, waar de secans den omtrek ontmoet, de lijn ab, loodregt op den straal 0°m neergelaten, den sinus vormt. Wanneer men den secans, zonder dien uit het middelpunt m te verwijderen, langs den omtrek van den cirkel laat voortrollen, dan verandert de grootte van den hoek a, en ook de waarde dier verschillende goniometrische lijnen, terwijl deze tevens in de opvolgende quadranten in een verschillenden toestand verkeeren.
Men ziet bijvoorbeeld, dat die lijn bij een hoek van 90° eene oneindige lengte moet hebben. De secans toch gaat uit het middelpunt tot aan de tangens; bij 90° staan deze beide lijnen loodregt op den straal en ontmoeten dus elkander nimmer. In de goniometrische formules is de lengte van den straal als eenheid aangenomen, zoodat de lengte der goniometrische lijnen in veelvouden of deelen van den straal zijn uitgedrukt. De goniometrische tafels, waarin de waarde dier lijnen, voor de hoeken van verschillende grootte berekend, opgegeven zijn, bevatten slechts de verhoudingen van de lengten dier lijnen tot de lengte van den straal, welke als eenheid geldt, terwijl zijne volstrekte lengte onverschillig is. De goniometrie is alzoo de methode der platte en bolvormige driehoeksmeting, dient bij het oplossen van vergelijkingen en is derhalve een belangrijk hulpmiddel bij het beoefenen der hoogere wiskunde.
