Gemma Frisius, een uitstekend Nederlandsch wis- en geneeskundige, geboren te Dokkum den 8sten December 1508, ontving eene wetenschappelijke opleiding te Groningen en vervolgens aan de hoogeschool te Leuven, waar hij in 1542 tot hoogleeraar werd aangesteld.
Hij was ongemeen bedreven in de wis- en sterrekunde, weshalve Karel V hem meermalen uitnoodigde om ten hove te verschijnen, wat echter door Gemma Frisius met bescheidenheid werd van de hand gewezen. Hij overleed te Leuven waarschijnlijk op den 25sten Mei 1555. Van zijne geschriften vermelden wij: „Cosmographicus liber Petri Apiani correctus per Gemmam Phrysium (1529)”, — „De principiis astronomiae et cosmographiae (1530 en later)”, — „De usu globi (1530)”, — „De orbis divisione et insulis (1530)”, — „De locorum describendorum ratione et de eorum distantiis inveniendis (1533)”, — „De annulo (1548)”, — Arithmeticae practicae methodus (1540)”, — „Charta sive mappa mumdi (1540)”, — „De radio astronomico et geometrico liber (1545)”, — en De astrolabio catholico liber, quo latissime patentis instrument! multiplex usus explicatur, et quo, quid usquam rerum mathematicarum tradi possit, continetur (1556)”. Tot de werktuigen, die door Gemma Frisius werden uitgevonden, verbeterd of gebruikt, behooren: De astronomische ring, — de hemelglobe, — de astronomische en geometrische radius of graadstok, — het astrolabium catholicum, — en het zeemansquadrant.
Ook zijn zoon Cornelis Gemma, geboren te Leuven den 28sten Februarij 1535, studeerde in de wis- en geneeskunde, werd in 1570 hoogleeraar te Leuven, en overleed aldaar den 12den October 1579. Hij was een ijveraar voor de sterrenwigchelarij. Naar men zegt, heeft hij aan den graaf van Hoorne zijn treurig uiteinde voorspeld. Zijne grootste verdienste is gelegen in het bezorgen der uitgave van zijns vader’s werken. Voorts schreef hij: „De arte cydogmiea (1569)”, — „Ars cosmocritica etc. (1572)”, — „De stella peregrina quae superiori anno (1572) apparere coepit (1573)”, — en „De prodigiosa cometae specie ac natura (1578).” Ook was hij een middelmatig Latijnsch dichter.
