Men onderscheidt het harde en het zachte gehemelte. Het voorste gedeelte van den bovenwand der mondholte namelijk bestaat uit eene met een slijmvlies bedekte beenplaat, terwijl het achterste gedeelte alleen gevormd wordt door het slijmvlies en eenige kleine spieren. Het eerste is het harde, het tweede het zachte gehemelte, en het geheel vormt den scheidswand tusschen de mond- en de neusholte. Ook aan de bovenzijde, welke naar de neusholte is toegekeerd, bezit deze scheidswand een slijmvlies, zoodat men het zachte gehemelte als eene verdubbeling van het. slijmvlies kan beschouwen.
Wanneer de mond wijd geopend en de tong maar beneden gedrukt is (zie bijgaande figuur), ontwaart men, dat het zachte gehemelte in d als een gordijn naar beneden valt en in a de huig vormt. Dit gordijn is in het midden enkelvoudig en vormt naar elke zijde 2 vooruitspringende plooijen b en c. De voorste plooi b loopt boogvormig benedenwaarts naar den tongwortel f, en al de plooijen vormen een halvemaanvormigen boog, in wiens midden zich de huig bevindt. Die boog kan door middel der spieren vergroot en verkleind worden, zoodat hierdoor de gelegenheid ontstaat, om de mondholte aan de achterzijde te sluiten, zoodat alleen de weg naar den slokdarm en naar de neusholte open blijft. De beide achterste plooijen van het gehemelte, door c aangewezen, dalen van de huig naar den wand van den slokdarm, om zich hier met het slijmvlies van dezen te vereenigen. Zij vormen desgelijks een halvemaanvormigen boog, en tusschen de plooijen i en c bevinden zich de amandelklieren.
Door laatstgemelden gehemelteboog kan de neusholte worden afgesloten, terwijl de gemeenschap tusschen de mondholte en den slokdarm blijft bestaan. Deze afsluiting geschiedt bij het doorzwelgen van spijs en drank. Behalve bij het gebruik van voedsel, doet het gehemelte dienst als orgaan van den smaak en behoort tevens tot de spraakwerktuigen. Dikwijls gebeurt het, dat kinderen bij hunne geboorte het harde gehemelte missen; in dit gemis kon door het aanbrengen van eene zilveren plaat worden voorzien.
