Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 27-06-2017

A

betekenis & definitie

A is de eerste letter van het alphabet en tevens de eerste der klinkletters.

Zij vergt bij het uitspreken de wijdste mondopening. Haar klank gaat ligt over in dien van ae of ê, zoo als men in het Jordaansch te Amsterdam, of in dien van oa of ô, zoo als men in den tongval der plattelandsbewoners in Gelderland, Overijssel, Groningen enz. kan opmerken, terwijl zij elders, bij voorbeeld te Leiden, eene sterke geneigdheid heeft tot het aanhechten van de i. Zij is de meest gewone uitgang van de zelfstandige naamwoorden der eerste verbuiging in de Latijnsche taal, alsmede van de meeste oud-Friesche familienamen. Die uitgang is in het Italiaansch en Spaansch in vele woorden behouden gebleven, maar in het Fransch doorgaans in de stomme e opgelost.

De oudste bekende vorm van deze letter is die van den kop van een stier. Deze gedaante komt in het Hebreeuwsch met haren naam (aleph of stierenkop) overeen. De Grieksche a of alpha is daaruit voortgekomen.

Als klinkletter wijst zij een bepaalden klank aan, maar zij heeft daarenboven onderscheidene beteekenissen. Bekend is de voormalige titel A. L. M. of Artium liberalium magister (meester in de vrije kunsten). A. of a. beduidt zeer dikwijls anno (in het jaar). In een algebraïsch voorstel is a de eerste bekende grootheid, gelijk x de eerste onbekende. In de artsenijmengkunde beteekent aa, dat men van de bovengestelde zelfstandigheden gelijke deelen moet nemen en is er eene verkorting voor ana. De a of A, die men op het kompas van een zakuurwerk vindt, beduidt avancer of vooruitloopen, dat wil zeggen, men geeft aan het werk een snelleren gang door den kompaswijzer naar de zijde der a te draaijen. Eindelijk beteekenen A, a, benevens de enkel en dubbel gestreepte a bepaalde klanken in de vier octaven der toonladder.

Bekend is het aardige raadsel: Je suis à la tête de 24, et sans moi Paris est pris (Ik sta aan het hoofd van 24 (letters) en zonder mij (a) is Parijs prijs).