Gaffelsteng (Gypsophiia L.) is de naam van een plantengeslacht uit de familie der Sileneën. Het onderscheidt zich door een klokvormigen, 5-tandigen of 5-spletigen kelk, eene 5-bladige bloemkroon en eene eenhokkige, 5-kleppige zaaddoos, en omvat overblijvende kruiden en kalf heesters, die meerendeels in Midden- en Zuid-Europa en Noord-Azië te huis behooren. Daarbij bevinden zich vele sierplanten en geneeskrachtige gewassen.
G. muralis L., die onder den naam van slanke- of muur-gaffelsteng ook in ons Vaderland groeit, heeft lijnvormige, gekruiste bladeren, naakte kelken, een gegaffelden stengel, aan den top afgeknotte en zeer fijn getande, vleeschkleurige bloembladen en okselstandige bloemen, en is in geheel Midden-Europa te vinden, — G. élegans Bieb. groeit in Taurië op een kiezelachtigen bodem en is eene lage, bevallige plant met lancetvormige, eenigzins vleezige, onbehaarde, blaauwachtig-groene bladeren en vele bleekroode of witte bloemen op draadvormige bloemstelen, — G. fastigiata L. groeit in Europa en Siberië en draagt aan een stijven stengel lijnvormige, onbehaarde bladeren, kleverige bloemstelen, en witte, trosvormig gerangschikte bloemen, — G. glomerata Pall. groeit in Taurië en op den Caucasus op steenachtige plaatsen en draagt fraaije witte bloemen, — G. paniculata L., op Sicilië en in Siberië te vinden, behoort tot de sierplanten en bezit een stengel, die een Ned. el hoog wordt en zich verdeelt in aren met tallooze bleekroode, welriekende bloempjes. Van G. struthium L. gebruikt men in Spanje van ouds de bladeren in plaats van zeep, waartoe ook de wortel dient, welke onder den naam van Spaanschen zeepwortel bekend is, terwijl hij met den echten zeepmortel (Saponaria officinalis L.) veel overeenkomst heeft.
