Franeker, eene voormalige académiestad, ligt aan de trekvaart en aan den spoorweg van Leeuwarden naar Harlingen in de Nederlandsche provincie Friesland. De hoogeschool, in 1684 aldaar gesticht, heeft vele beroemde mannen onder hare hoogleeraren geteld, zooals Coccejus, Venema, Vitringa, Schultens, Hemsterhuis Valckenaer enz. Zij werd in 1811 door Napoleon vernietigd en in 1815 vervangen door een athenaeum, hetwelk in 1841 is opgeheven, waarna men het académie-gebouw, de voormalige leerschool der wijsheid, in een krankzinnigengesticht heeft herschapen. — Men vermeldt, dat deze stad in 1191 is gesticht, waarna er geruimen tijd het geslacht der Sjaerdema's, op het sterke Sjaerdema-huis gevestigd, heerschappij voerde.
Tot de merkwaardigheden behoort er het stadhuis met onderscheidene afbeeldingen van voormalige professoren, alsmede het planetarium van Elsinga (zie aldaar). Er zijn ruim 6000 inwoners.
