Epiphanius, een godgeleerd schrijver uit de 4ie eeuw, geboren te Besanduce in Palaestina, werd op 16-jarigen ouderdom gedoopt en door Egyptische monniken van bekrompen geest opgevoed. In 367 zag hij zich benoemd tot bisschop van Constantia (Salamis) op Cyprus, en tot aan zijn dood, die in 403 voorviel, nam hij ijverig deel aan de twisten tegen de Arianen, Semi-arianen enz., terwijl hij tevens het sein gaf tot eene hartstogtelijke vervolging der school van Origenes. Hij was een welmeenend man met bekrompene denkbeelden, ligtgeloovig en dweepziek, en werd door zijne tijdgenooten beschouwd als een steunpilaar der regtzinnigheid.
Zijn belangrijkst geschrift is het „Panarion (Apotheek)”, eene beschrijving en bestrijding van alle ketterijen, die er ten getale van 80 worden behandeld. Daarenboven schreef hij „Over maten en gewigten”, benevens een boek, „ Ancoratus” getiteld. De beste uitgave zijner werken is die van Dindorf) 1859—1863, 5 dln). — Een andere Epiphanius met den bijnaam Criticus of Scholasticus leefde in de 6de eeuw en vervaardigde met Cassiodorus uit de werken van Sócrates, Sozómenos en Theodoretus eene „Historia tripartita”, in de middeleeuwen het gebruikelijke handboek der Kerkgeschiedenis.
