Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 06-08-2018

Dürer

betekenis & definitie

Dürer (Albrecht), een beroemd Duitsch schilder en graveur en de stichter van de nieuwere Duitsche schilderschool, werd geboren te Nürnberg den 21sten Mei 1471. Hij was de zoon van een goudsmid en ging aanvankelijk bij zijn vader in de leer. Zijne liefde tot de kunst bragt hem echter in 1486 in het atelier van Hans Wohlgemuth, in die dagen den voomaamsten schilder in zijne geboortestad. In 1490 ging hij op reis en vertoefde onder anderen te Basel, te Kolmar en te Straatsburg.

In 1494 keerde hij echter naar Nürnberg terug, en trad er op aandringen zijns vaders in het huwelijk met Agnes, eene dochter van den beroemden werktuigkundige Hans Prey, — eene vrouw die wèl een groot huwelijksgoed medebragt, maar hem door hare booze luimen het leven verbitterde. Geholpen door den raadsheer Willibald Pirkheimer begaf Dürer, steeds door liefde tot de kunst aangespoord, zich in 1506 naar Venétië, waar hij een prachtig doek schilderde, namelijk het „Rozenkransfeest der heilige Maagd”, hetwelk door keizer Rudolf aangekocht en naar Praag gebragt werd, waar het zich, schoon zeer beschadigd, nog altijd bevindt in het stift Strahow.

In Italië had vooral Giovanni Bellini grooten invloed op den Duitschen kunstenaar. Gedurende een uitstap naar Bologna vermeerderde hij zijne kennis van het perspectief, en na zijn terugkeer in het vaderland bragt vooral keizer Maximiliaan hulde aan zijne kunst. In 1518 bezocht Dürer den Rijksdag te Augsburg en vervaardigde er de portretten van verscheidene vorsten en aanzienlijke personen; — in de jaren 1520 en 1521 volbragt hij eene reis naar de Nederlanden, waar hij met de meeste onderscheiding bejegend werd, en in 1526 voltooide hij 2 groote stukken met 4 Apostelen, onder den naam van „De vier temperamenten” in de Pinacotheek te München te vinden, — stukken die eene plaats verdienen naast de kostbaarste kunstgewrochten van latere tijd. In de Nederlanden had hij eene verkoudheid opgedaan, welke oorzaak werd eener ziekte, die hem den 6den April 1528 ten grave sleepte.

Dürer is een van de grootste en merkwaardigste meesters der oude Duitsche school. Zonder naar het ideale te streven, openbaart hij in al zijne voortbrengselen eene ongemeene verhevenheid van geest. Daarenboven is zijne teekening correct en zijn coloriet glansrijk en harmonieus. Zijne rijke en levendige verbeelding verleidde hem wel eens tot zonderlinge afwijkingen, doch men moet tevens verbaasd staan over zijne onvermoeide werkzaamheid, daar hij in betrekkelijk korten tijd eene menigte heerlijke kunstgewrochten geleverd heeft.

Hij schilderde, behalve het reeds genoemde, de portretten van zijn vader en van zijn leermeester Wohlgemuth, beide te München aanwezig, — het portret van Hiérónymus Holzschuher,•— dat van burgemeester Jakob Muffel, enz., — voorts eene „Hemelvaart van Maria”, in 1674 te München door de vlammen vernietigd, — „De heilige Drievuldigheid met vele Heiligen en Engelen”, thans te Weenen, — „Adam en Eva”, thans te Madrid, enz.

— Tot zijne merkwaardigste kopergravuren behoren: „St. Hiérónymus in zijne cel”, — „De Melancholie en de ridder”, — „De Dood en de Duivel”, — „Adam en Eva in het Paradijs”, en „St. Eustachius”, — en van zijne houtgravuren noemen wij: „De Openbaring van Johannes (15 bladen)", — „De Groote Passie (15 bladen)”, — „De Kleine Passie (37 bladen)” , — „Het leven van Maria (20 bladen)”, —en „De eerepoort van keizer Maximiliaan”. — Eindelijk gaf hij de volgende werken in het licht: „Underweysung der messung met zirckel und richtscheyt, in linien ebnen und gantzen corporen (1525 enz.)”, waarin hij belangrijke wenken geeft over perspectief en schaduwleer, — „Von menschlicher Proportion u. s. w. (1528 enz.)”, zijn hoofdwerk, een wetboek voor den kunstvorm, — en „Etliche Underricht zu befestigung der Stett, Schlosz und Flecken (1527)”, het eerste Duitsche boek over den vestingbouw.

Door die geschriften heeft hij tevens gearbeid aan de veredeling der Duitsche taal; zij zijn voorts niet alleen in het Latijn, maar in onderscheidene nieuwe talen overgebragt.

< >