Cosmos

betekenis & definitie

Cosmos is een Grieksch woord, dat zoowel sieraad als heelal beteekent, omdat juist dit laatste volgens de Ouden het sierlijkste en prachtigste is, wat men zich kan voorstellen. Daarom heelt Alexander von Humloldt (zie onder dezen naam) aan zijn hoofdwerk, waarin hij een heerlijk tafereel levert van het heelal, den titel van „Cosmos" gegeven. Van cosmos zijn onder anderen afgeleid: cosmeticum, een naam, dien men geeft aan welriekende wateren, oliën, zalven, poeders enz., welke dienen om de schoonheid van het ligchaam, inzonderheid van de huid, te verhoogen, — cosmisch, een bijvoegelijk naamwoord, dat gebruikt wordt bij zoodanige verschijnselen, die regtstreeks van de wetten van het heelal worden afgeleid, zoodat het tegenover terrestrisch staat, —cosmologie of leer van het heelal, gesplitst in cosmonomie of beschouwing der wetten van het heelal en cosmographie of beschrijving van het heelal, en, voor zoover zij enkel de bewegingswetten behandelt, een deel der sterrekunde, — cosmopolitismus of wereldburgerschap, dat de menschheid als één geheel en de geheele aarde als hare woonplaats beschouwt en zich tegen het nationaal fanatismus verzet, — cosmorama of tafereel van het heelal, een naam, dien men geeft aan eene reeks van landschappen, aan verschillende deelen der aarde ontleend en door optische glazen op de meest natuurlijke wijze vertoond, — en cosmotheismus, dat hetzelfde is als pantheïsmus (zie onder dit woord).