is in het algemeen kaartpapier of zwaar wit papier, en in het bijzonder geeft men in de schilderkunst dien naam aan eene teekening, die tot voorbeeld dient van schilderijen, fresco’s, gobelins, glasschilderingen en mozaïekwerk. Vooral bij het fresco-schilderen is het van belang, uitgewerkte cartons te hebben, daar zulk werk met snelheid gebeuren moet en eene vergissing moeijeljjk hersteld kan worden.
Gewoonlijk wordt het carton op het doek of den wand overgebragt door het daarop te leggen, langs de omtrekken gaatjes te prikken en het daarna te bestuiven met fijn koolstof. Ook wordt de achterzijde van het carton wel met kool of krijt zwart gemaakt, waarna men eene naald langs de omtrekken der figuren laat glijden, zoodat deze op het doek worden afgedrukt.
Bij het fresco-schilderen knipt de schilder de figuren ook wel uit en legt ze op den natten kalk, waarna hij er langs krast met een ijzeren of houten staafje. De cartons voor mozaïekwerken worden in kleuren gereed gemaakt en daarna op de toebereide steenen plaat overgebragt, terwijl men bij het glasschilderen het carton onder het glas kan plaatsen. Tot vervaardiging van gobelins (zie onder dit woord) worden de cartons uitgeknipt en onder de schering gelegd. Daartoe behooren de cartons, welke Rafaël voor paus Leo X vervaardigde, waarnaar de beroemde tapijten bewerkt werden, bestemd tot versiering van één der vertrekken van het Vaticaan.
Oorspronkelijk waren er 10, welke geschiedenissen uit het Nieuwe Testament voorstelden, en thans zijn er in het Kensington-Muséum te Londen nog 7 van aanwezig. De oude Italiaansche meesters maakten veel werk van de cartons, terwijl later de kunstenaars minder zorgvuldig werden en veelal naar kleine schetsen werkten. Intusschen hebben in den laatsten tijd onderscheidene Duitsche meesters den verlaten weg weder ingeslagen. Tot hen behooren Cornelius, Orerbeck, Schnorr, Kaulbach en anderen; blijkbaar heeft het fresco-schilderen te München daartoe aanleiding gegeven.
