Bronzen of met bronskleur bedekken is de algemeene naam voor eene reeks van zeer verschillende bewerkingen, welke dienen om aan voorwerpen van metaal, hout, gips, papier enz. door middel van eene dunne laag metaal het voorkomen van brons te geven.
Om eene op brons gelijkende oppervlakte voort te brengen, kan men de bronsverf of het bronspoeder onmiddellijk op het voorwerp leggen, — en dit wordt ook veel gedaan. Metalen voorwerpen bestrijkt men met olieverf, laat deze droogen totdat zij slechts even kleeft, en strooit er dan het metaalpoeder op, dat er met zacht linnen ingewreven wordt. Hout en papier-maché bevochtigt men eerst met krijt en lijmwater, waarna de metaallaag er op dergelijke wijze op bevestigd wordt. Zelfs het mat-bruine waas, waarmede koperen en bronzen voorwerpen zich in de opene lucht allengs bedekken en het dikkere bekleedsel van groen basisch koolzuur koperoxyde (antieke patina) kan men op eene misleidende wijze nabootsen.
Bronzen medailles kan men bruin maken met eene oplossing van 4 deelen salmiak, 1 deel zuringzout en 210 deelen azijn, die er met een zachten borstel opgebragt en er vervolgens ingewreven wordt. De groene, op malachiet gelijkende patina ontstaat na korten tijd, als men een standbeeld met eene koper-oplossing, bijvoorbeeld van salpeterzuur koper met salmiak, wijnsteen en keukenzout, bij herhaling bestrijkt, of wanneer men, naar het voorschrift van Elsner, de voorwerpen, met verdunden azijn bevochtigd, in een gesloten bak plaatst, die met koolzuur gevuld is. Men kan de patina ook nabootsen door middel van eene groene olieverf of nog beter door middel van eene met was en vernis te zamen gesmoltene groene koperzeep (oliezuur koper), dat warm op de voorwerpen gebragt en na verloop van eenige dagen afgewreven wordt. Op sommige plaatsen brengt men dan eene gele of roode bronskleur, om aan het nagemaakt patina het voorkomen te geven alsof het metaal er doorheen schemerde.
Vooral koper, messing, zink en ijzer worden gebronsd. Bij het beschrijven van de wijze, waarop zulks geschiedt, gaan wij de verouderde methoden met stilzwijgen voorbij, maar vermelden slechts de voorschriften der scheien werktuigkundigen van nieuweren tijd. Dompelt men een blank-gepolijst, volkomen zuiver stuk blik in eene verdunde oplossing van neutraal azijnzuur koper (gekristalliseerd greenspaan), dan wordt zijne oppervlakte na verloop van weinige minuten fraai goudgeel; wordt dat voorwerp eenige malen met eene zeer verdunde oplossing van koper- chloride bestreken, dan vertoont het zich mat en groenachtig grijs gebronsd. Verhit men blank gepolijst messing zoo sterk, dat men het slechts even in de hand kan hebben zonder zich te branden, en bestrijkt men het alsdan zoo snel en zoo gelijkmatig mogelijk met eene oplossing van antimoniumchloride, dan krijgt het eene fraaije paarse kleur. Om blank gepolijst koper blaauwachtig grijs te bronzen, bestrijkt men zijne oppervlakte met eene vloeistof, die men verkrijgt door vermiljoen met eene oplossing van zwavelnatrium en een weinig bijtende kali eenigen tijd te verwarmen. Men brengt, eene zwarte bronskleur op messing, wanneer men het metaal amalgameert door het te bestrijken met eene verdunde oplossing van salpeterzuur kwikzilver-oxydule, en het kwikzilver aan de oppervlakte in zwart zwavelkwikzilver verandert door het met eene oplossing van zwavellever te behandelen. Eene oplossing van het zout van Schlippe (zwavel-natrium-zwavelantimonium), op dergelijke wijze aangewend, geeft eene fraaije donkerbruine bronskleur.
Gietwaren van zink verkrijgen eene bruine bronskleur in verschillende tinten, wanneer men ze bestrijkt met koper-oplossingen (kopervitriool , groenspaan, koperchloride); wanneer men er eene zeer verdunde oplossing van koperchloride opbrengt en langzaam laat droogen , dan ontstaat allengs de groene antieke patina. Het zink wordt donker fluweelzwart, wanneer het met verdund zoutzuur en fijn zand blank geschuurd en een oogenblik in eene oplossing van 2 deelen gekristalliseerd salpeterzuur koper, 3 deelen koperchloride, 8 deelen zoutzuur en 64 deelen water gedompeld wordt. Het bronzen van ijzer noemt men bruineren.
