Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 13-08-2019

Poëzie of dichtkunst

betekenis & definitie

is een vorm van uitdrukking der gedachten, waarbij de klank en de klemtoon der lettergrepen aan bepaalde regels gebonden zijn. Naar de verschillende wijzen, waarop de klemtoon geplaatst wordt, het rhythme, onderscheidt men verschillende versvormen, waarvan de jambe, de trochee, de dactylus en de anapest de bekendste zijn.

Ook naar de lengte der regels, naar de plaatsing der rijmwoorden, naar de indeling in coupletten enz. onderscheidt men de geschriften in dichtvorm in velerlei groepen.Er is tweeërlei poëzie:

a. de epische (verhalende) poëzie, die een beschrijving geeft van bepaalde gebeurtenissen en haar meest volledige uiting in het heldendicht vindt;
b. de lyrische (zangerige) poëzie, die de stemmingen, taferelen en toestanden weergeeft, zoals deze zich in de ziel van den dichter weerspiegelen.

In beide hoofdvormen is de schrijver gehouden zijn gedachten in een bepaalden vorm, in een bepaald rhythme en meestal met geregeld afwisselende, gelijkklinkende eindklanken, de rijmwoorden, weer te geven. Men noemt derhalve de poëzie dikwijls de gebonden stijl, in tegenstelling met het proza, waarin de schrijver zijn gedachten naar den. vorm vrijer onder woorden kan brengen, maar desniettemin de schoonheden van klank en rhythme der taakten volle tot hun recht kan doen komen. Want naast de woorden poëzie en proza, den vorm der gedachtenuiting bepalend, kennen wij ook de begrippen poëzie en proza, wat betreft den inhoud der werken en dan verstaat men onder poëtische gedachten de meer verhevene, die het schone zoeken, en onder prozaïsche, die welke minder verheven en lager bij den grond zijn.

De poëzie is de oudste vorm van gedachtenuiting, de oudste geschriften zijn in versvorm gesteld, en het is waarschijnlijk, dat ook de redenaars der Oudheid naar maat en rhythme in gebonden vorm gesproken hebben. In later tijd kwam ’t proza in zwang, hoewel de grens tussen poëzie en proza niet altijd scherp te trekken valt.