waren oorspronkelijk de rode versieringen der beginletters in oude handschriften. Het woord miniatuur is afgeleid van minium of menie, de rode verfstof, waarmee deze versieringen werden aangebracht.
Later begon men die beginletters met fijne tekeningen te verluchten en weldra breidde zich de versiering ook uit over de gehele bladzijde — zie de afbeeldingen bij „Breviarium Grimani” en „Initialen”.Eindelijk is het schilderen van miniaturen, dat zijn kleine portretten, een tijdlang mode geweest en zijn er schilders, die juist als miniatuur-schilders bekend zijn. In het Rijksmuseum zijn zeker een 140 van die miniaturen.
