(de Griekse Ares) is de naam van den krijgsgod der Romeinen, den zoon van Jupiter en Juno. Volgens de Romeinse legende was hij de stamvader van hun volk, omdat hij de vader van Romulus en Remus was, de stichters der stad Rome.
Keizer Augustus bouwde een tempel voor hem op het Forum Augusti, waarvan de ruïnes nog heden ten dage aanwezig zijn.Deze oorlogsgod heeft ook zijn krijgshaftig klinkenden naam gegeven aan een der planeten van het zonnestelsel, die voor ons aardebewoners een der belangrijkste is, omdat zij het best door de sterrenkundigen geobserveerd kan worden. Van de grote planeten komt er, behalve Venus, geen zo dicht bij de aarde als Mars. Maar wanneer Venus het dichtst bij de aarde staat, keert zij de niet door de zon verlichte zijde naar ons toe, zodat we haar dan niet zien. En in een anderen stand, als we haar wel zien kunnen, is ze steeds in een dichten wolkensluier gehuld, zodat haar oppervlakte voor ons verborgen blijft. Het oppervlak van Mars daarentegen ligt voor onze blikken open. En waar nu de vraag, of ook andere wereldbollen door intelligente wezens bewoond zijn, steeds de verbeeldingskracht van de mensen heeft beziggehouden, biedt de studie van Mars ons wellicht de enige kans een antwoord op deze vraag te krijgen. _ Mars is, van de zon uit gerekend, de vierde planeet van ons zonnestelsel.
Haar baan omsluit de aardbaan. De afstand van de zon bedraagt gemiddeld 225 millioen kilometer, maar omdat haar baan sterk excentrisch is, nadert zij haar in het perihelium (zonnenabijheid) tot op 210 millioen kilometer, terwijl zij zich in het aphelium (zonneverte) ± 250 millioen kilometer van de zon verwijdert. Zij volbrengt een omloop om de zon in 686 dagen en 23 ½ uur, d.i. ± 23 maanden. Haar massa is slechts 1/9 van de massa der aarde. Een gewicht van I k.g. zou op Mars slechts 380 gram wegen. Mars heeft een dampkring, die wel veel minder dicht is dan die der aarde, maar waarschijnlijk evenals de aardse uit zuurstof en stikstof bestaat.
Ook water schijnt op deze planeet aanwezig te zijn. Dit bewijzen de witte vlekken aan de polen, waarschijnlijk ijskappen, die op het naar de zon gekeerde halfrond geleidelijk verdwijnen en zich vormen en in uitgestrektheid toenemen, wanneer de pool, tengevolge der helling van de as der planeet tegen het baanvlak, zich van de zon afkeert, m.a.w. als het op dat halfrond winter wordt.
Door een verrekijker met slechts 200voudige vergroting kan men op het oppervlak van Mars duidelijk rode, grijze en groenachtige plekken onderscheiden en rechte lijnen, die de donkergrijze plekken met elkander verbinden. En het merkwaardigste is, dat deze lijnen, zodra het op de hemisfeer zomer wordt en de sneeuwkap aan de pool smelt, geleidelijk verdubbelingen vertonen.
Hoe moeten we ons dit verschijnsel verklaren? Zijn de rode plekken woestijnen, de groene vruchtbare landouwen en de grijze partijen zeeën? Zijn de rechte lijnen, die de zeeën met elkander verbinden, wellicht kanalen met zijkanalen, die in de lente als de sneeuw aan de polen smelt, vol water loper! en een rijke plantengroei te voorschijn roepen, evenals in Egypte de Nijl doet? Zijn de kanalen door intelligente wezens gegraven om de vruchtbaarheid van het land te verhogen? Ziedaar een aantal vragen, die de fantasie prikkelen; blote veronderstellingen overigens, die door vele sterrenkundigen verworpen worden.
Mars heeft twee manen, die zó klein zijn, dat ze slechts in de sterkste telescopen als zwakke sterretjes zichtbaar zijn. Deze beide trawanten, die de namen Phobos en Deimos kregen, werden in Augustus 1877 door Hall, een Amerikaans sterrenkundige, met den geweldigen telescoop van de sterrenwacht te Washington ontdekt. Deimos, de van Mars het verst verwijderde maan (± 23.000 K.M.) volbrengt een omloop om de planeet in 30 uren, terwijl Phobos, wiens afstand slechts 9100 K.M. bedraagt, in ruim
7 ½ uur om Mars heendraait, d.i. in minder tijd dan de planeet nodig heeft om te draaien om haar as.
De Marsbewoner ziet de maan Phobos elken dag tweemaal in het Westen opkomen en 5 ½ uur later in het Oosten ondergaan, waarbij zij onderwijl alle schijngestalten doorloopt. Deimos daarentegen komt in het Oosten op, blijft sterk ten achter bij de schijnbare beweging van den Mars-hemel en gaat na 66 uur in het Westen onder.
Het woord Mars heeft ook nog een paar heel andere betekenissen. Een mars is n.l. ook een korf of mand om goederen in op te bergen, vandaar het woord marskramer; denk aan de uitdrukking „veel in zijn mars hebben” voor wie veel kennis bezit.
Dit woord is misschien afkomstig van het woord markt of van het oud-Nederlandse woord meers, dat koopwaar betekent.
Tenslotte is de mars een platform aan sommige masten bij zee-zeilschepen, dat hoort bij de takelage. Daarboven is het marszeil, daarin is het beroemde marsgat, dat voor ieder die als jeugdig leek wel eens in een mast van een driemaster geklommen is, de herinnering heeft aan een kruippartij hoog in de lucht, of aan een „waaghalzige” achteruitoverklimmerij.
Bij oorlogsschepen werd en wordt deze mars ook voor militaire doeleinden gebruikt: zij werd vroeger bemand met „marsgasten”.
