Het woord litanie is afgeleid van een Grieks woord, dat bidden of smeken betekent en is de benaming voor een gezamenlijk gezongen of gesproken smeekgebed, waaraan dus behalve een voorbidder of voorganger, ook de vergadering of de gemeente deelneemt. Reeds de Joden kenden dezen vorm van gebed.
De voorbidder richt zijn aanroepingen tot God en de anderen herhalen zijn woorden en versterken deze.De eerste christenen begonnen ieder gebed met de aanroeping: Kyrie eleison, d.w.z. „Heer, ontferm U onzer”. Uit deze vaste aanroeping heeft zich dan in de Rooms-Katholieke kerken de litanie ontwikkeld. Sedert onheuglijke tijden wordt de litanie gebezigd als boetgebed tot afwending van dreigende rampen als overstroming, misoogst, besmettelijke ziekte of oorlog. In zulke benauwde tijden werden vaak optochten en ommegangen gehouden, waarbij het volk barrevoets ging en litanieën zong.
Sommige Protestantse kerken en secten meest in het buitenland) hebben de litanieën na de Hervormingg behouden of later aangenomen, doch deze hebben dan een evangelisch karakter gekregen.
