Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Kreeft

betekenis & definitie

behoort tot de klasse der schaaldieren. De kreeft heeft een lang en smal kopborststuk en een eveneens lang, staartvormig achterlijf, dat uitloopt in een grote vin, waarmee hij zwemt.

Aan dit achterlijf bevinden zich ook vijf paar gelede aanhangsels, die valse poten worden genoemd (op de afbeelding niet zichtbaar) en die bij het wijfje dienen, om er de eieren aan vast te hechten. De echte poten, waarvan het eerste paar is voorzien van geduchte scharen, zitten aan het kopborststuk.

Verder kenmerken de kreeften zich door lange sprieten. De kreeft maakt een gedaanteverwisseling door, doch bij sommige soorten, b.v. de rivierkreeften, komt dit niet voor.

Die hebben in hun jeugd minder poten dan in den volwassen toestand.In ons land komen drie soorten voor. Hier leeft de rivierkreeft o.a. in de Limburgse beekjes, de zeekreeft in Zeeland. In het buitenland, b.v. in Midden- en Zuid-Europa, vooral langs de Franse kust, zijn de kreeften veel talrijker dan bij ons. Ze worden veel gevangen en hun vlees wordt, zoals je weet, als een grote lekkernij beschouwd.
Een derde soort, die ook op onze kust voorkomt, is de grappige heremietkreeft, zo genoemd naar zijn eigenaardige gewoonte, om in lege slakkenhuizen te kruipen, die hij ook wel zelf eerst leegeet. Hierdoor groeit zijn lichaam helemaal scheef en het achterlijf, dat in de schelp zit, blijft week, terwijl het kopborststuk hard wordt. De ene schaar is aanmerkelijk groter dan de andere. Hij sluit hiermede de schelpopening af. Zo past het dier zich bij de omstandigheden aan. Vooral het huisje van de wulk (een slak) is bij heremietkreeften zeer geliefd. Vaak zoekt hij, om zich tegen vijanden te beschermen, een slakkenhuis, waarop een zee-anemoon zit. Dat hij deze ook weer meeneemt naar een grotere woning, is niet bewezen.
Op onze kust zijn de door heremietkreeften bewoonde schelpen, evenals trouwens vele andere, dicht bezet met de ruwe zeerasp, een soort poliepje, dat den kreeft ook al beschermt. Zelf leven deze dieren, die zich niet verplaatsen kunnen, o.a. van voedselafval van den kreeft. Deze voor beide partijen voordelige samenleving heet symbiose.
Kreeft (Cancer) is ook de naam van het vierde teken in den dierenriem — zie aldaar — en tevens van een sterrenbeeld in het Noordelijk halfrond. Volgens de Griekse mythologie is dit sterrenbeeld de grote kreeft, die door Hera (Juno) op Herakles werd afgezonden, toen deze strijd voerde tegen de hydra van Lerna. De held vertrapte den kreeft echter en deze werd als sterrenbeeld aan den hemel geplaatst.