In den tijd der Gilden, in de Middeleeuwen dus, moest een jongen, die in enig ambacht opgeleid wilde worden, enige jaren als leerjongen bij een meester in dienst zijn. Na enige jaren, wanneer hij zijn vakkende, werd hij, zoals dat heette, „vrijgesproken” en kreeg den titel van gezel.
De gezel moest enige jaren bij denzelfden meester werken en vervolgens een paar jaar in den vreemde zijn ambacht uitoefenen, ten einde dit grondig te leren. In Duitsland noemde men deze rondreizende handwerkslieden „Wanderbursche”.
Gedurende deze periode was de gezel de helper van den meester, die, naar onze begrippen, de bezigheden van fabrikant, ambachtsman en winkelier in één persoon verenigde. Immers, hij werkte als ambachtsman in zijn eigen bedrijf en verkocht zijn artikelen in zijn eigen winkel.En als tenslotte de gezel, na al deze ervaringen verzameld te hebben, zijn meesterstuk had ingeleverd en zijn examen had gedaan, kon hij ook meester worden. (Zie ook: Gilden).
