Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Caisson

betekenis & definitie

Dit woord heeft een dubbele betekenis.

In de eerste plaats is de caisson een tweewielig wagentje, dat door de artillerie gebruikt wordt.

Het dient voor vervoer van munitie en bedieningsmanschappen van een vuurmond (kanon).

Bij kleinere vuurmonden is het mogelijk het staartstuk van een vuurmond aan zulk een wagentje vast te maken, zodat tegelijk met den vuurmond de manschappen en munitie verplaatst worden. Dit is gemakkelijk, omdat dan alles, wat bij elkaar behoort, bij elkaar blijft. Bij grotere vuurmonden is dat niet mogelijk, omdat dan alles te zwaar zou zijn, om te vervoeren.

In de tweede plaats is een caisson een voorwerp, dat in de waterbouwkunde wordt gebruikt. De caisson wordt gebruikt, om op den bodem van rivieren en zeeën te werken. Hij is als het ware een grote kuip, die omgekeerd te water wordt gelaten en zeer sterk geconstrueerd is; de onderkant loopt scherp uit. Wanneer de caisson den bodem heeft bereikt, wordt hij allereerst leeg gepompt.

In de zoldering zijn kokers aangebracht, waardoor de arbeiders in den caisson kunnen afdalen. Tevens lopen hierdoor buizen, die samengeperste lucht in den caisson persen, daar deze anders door het omringende water in elkaar zou worden gedrukt.

De arbeiders, die in een caisson onder verhoogden druk werken, kunnen maar niet zo direct van den caisson in de buitenlucht komen. Immers bij plotselingen overgang komen gasbellen in het bloed vrij en dan ontstaat in sommige haarvaten verstopping, zodat de betreffende organen geen bloedtoevoer hebben. Dit noemt men de caissonziekte. Deze kan den dood ten gevolge hebben.

In de kokers brengt men nu een z.g. luchtsluis aan. Hierin worden de arbeiders geschut. Bij het verlaten van een caisson laat men hen in een ruimte, waarin men den luchtdruk langzaam kan verminderen, tot deze gelijk is aan de buitenlucht.

Men kan nu in den caisson het fundament op den bodem bouwen, of men kan den caisson tevens zelf als fundament gebruiken. In dat geval worden boven op den caisson de zijwanden nog een eindweegs opgetrokken. Men graaft een caisson nu zover in den bodem, totdat vaste grond verkregen is en te verwachten is, dat, wanneer het bouwwerk op den caisson opgetrokken is, dit niet meer door eigen gewicht zal verzakken. Wanneer men zover is, wordt de nog ledige ruimte van den caisson volgestort met beton.

Jullie begrijpen nu wel, dat caissons veel gebruikt worden voor het bouwen van brugpeilers. Zij zijn o.a. gebruikt bij het bouwen van de grote spoorbrug over den Moerdijk.