Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Buskruit

betekenis & definitie

Wat buskruit is, weet je allemaal, tenminste zo’n beetje. Je weet, dat de geweren en andere schietwapens ermee geladen worden en je kunt natuurlijk zó een heel rijtje mensen opnoemen, die het buskruit... niet hebben uitgevonden.

Wie heeft het buskruit echter wel uitgevonden, want dat is belangrijker. Het was Constantijn Anklitzen en hij leefde in de 13de of 14de eeuw. Hij werd monnik en bij zijn komst in het klooster ontving hij den naam van „broeder Berthold”.

Nu weet je, dat vele kloosters vroeger geliefde studieverblijven waren voor alchemisten. Ook broeder Berthold ging zich met de alchemie bezighouden en vond•— in 1259? — misschien wel bij een van zijn pogingen, om goud te maken — het buskruit uit, die gevaarlijke, hoogst ontplofbare stof, die bestaat uit 74% salpeter, 16% houtskool en 10% zwavel.

Omdat de mensen zijn uitvinding algemeen als „zwarte kunst” (duivelskunst) beschouwden, kreeg hij den bijnaam van Schwarz en tot op den huidigen dag is Berthold Schwarz bekend als de uitvinder van het buskruit, die rampzalige stof, die zoveel onheil over de wereld heeft gebracht. De legende vertelt, dat Berthold Schwarz later bitter berouw had over zijn uitvinding en dat hij alles deed, wat hij maar kon, om te bewerken, dat het buskruit alleen voor vredelievende doeleinden zou worden gebruikt, helaas tevergeefs.

In zijn geboortestad Freiburg heeft men later een standbeeld voor hem opgericht. > Het is intussen lang niet zeker, dat men van dezen Schwarz nu wèl kan zeggen, dat hij het buskruit heeft uitgevonden. Want vele geleerden betogen, dat het buskruit al lang vóór 1259 bij de Arabieren bekend was en dat Schwarz dan ook niet het buskruit, maar het bronzen kanon heeft uitgevonden.

Het buskruit, zoals het in I259( ?) werd uitgevonden, ontwikkelt veel rook en de loop van het geweer wordt door de verbrandingsproducten erg vuil; daarom wordt dit gewone buskruit tegenwoordig weinig meer gebruikt. Men heeft later een ontploffingsstof uitgevonden, die eveneens geschikt is voor alle soorten wapens, zonder de slechte eigenschappen van het gewone buskruit te bezitten. Dit is het zogenaamde rookzwakke buskruit.