Wat is dat? Encyclopedie voor jongeren

P.J.F.H. van de Rivière, R. de Ruyter-van der Feer (1928, 1930 en 1938)

Gepubliceerd op 09-08-2019

Baden

betekenis & definitie

Wat is wel de grootste vreugde van den zomer? Jullie zijn het toch wel met ons eens, dat niets kan halen bij de kostelijke verkwikking van een bad in zee of in de rivier!

Wat een frisheid voor lichaam en geest, wanneer je in de brandende zon de warme kleren van je hebt afgegooid en vrij en blij in je zwempak naar den oever rent, om straks als een rob onder te duiken in de krullende golfjes, bespetterd door duizenden zonnevonken!

Wat een genot om te stoeien en krijgertje te spelen in het opspattende water, om elkander met water om de oren te sproeien, om je ijverig te oefenen in de edele kunst van het schoolzwemmen of het minder edele vermaak, dat „hondjeszwemmen” heet; om elkaar onder veel gelach en geproest te leren, hoe je op den rug moet drijven en hoe je een eleganten duik neemt van de springplank of van de boot voorover in ’t water!

Wat een levenslust en pret breekt er uit je los, als je het zachte frisse water om je lichaam voelt spoelen. Je voelt je dan net, of je met één slag tien pond lichter wordt.

Baden is heerlijk en het is gezond. Waarom is baden zo gezond? Wel, in de eerste plaats, omdat je er zo fijn schoon van wordt. De huid wordt gereinigd van alle ongerechtigheden, die er door het zweet enz. aan mochten kleven, en daardoor wordt infectie voorkomen.

Verder is baden, mits je het met mate doet, een prachtig middel om het lichaam te harden.

Wie gewend is in den zomer geregeld iederen dag of een paar maal in de week kopje onder te gaan, zal lang niet zo gauw kouvatten en met een verkouden neus rondlopen, als die dit niet gewend is.

Maar dan moet het baden ook in den winter worden voortgezet en dan komt de overdekte zweminrichting in de plaats van het openluchtbad of het gezellige plekje tussen ’t riet. Maar... als je geen overdekte zweminrichting in de buurt hebt, moet het kuipbad de zwemvreugde vergoeden. Dat is niet erg, maar laat het dan een kuipbad mèt douche zijn.

Velen menen, dat na een warm bad moet volgen het afspoelen van het lichaam met koud water, niet zo’n heel klein straaltje, waar je huiverig bij staat te bibberen, maar een flinken forsen straal, dien je net zolang op borst en rug laat neerpletsen, tot je ’t in plaats van naar... heerlijk vindt en ervan geniet!

Anderen prefereren geleidelijker overgang van warm naar koud.

Na de douche het lichaam krachtig afwrijven met een ruwen handdoek en dan vlug in de kleren! Wat voel je je heerlijk fris en krachtig na zo’n bad; en voor je zenuwen is dit het beste, wat je maar bedenken kunt.

Het is een groot voorrecht voor onze jeugd, dat tegenwoordig wel haast iedereen in de gelegenheid is, althans in den zomer, te zwemmen of te baden. Denk maar eens aan de talloze volkszwem- en badinrichtingen, die in ons land en in het buitenland overal verschijnen. En ook voor het baden in huis wordt hoe langer hoe beter gezorgd in onzen tijd. In Amsterdam en andere grote steden worden ook de arbeidershuizen gebouwd mèt een badkamertje, zodat de weldaad van het geregelde baden in alle kringen kan doordringen. Dat is een zegen, dien wij niet genoeg kunnen waarderen, en nu moet het langzamerhand nog zover komen, dat de badgewoonte ook tot het platteland doordringt. Hoe meer een volk aan baden doet, hoe beter het ervoor zal staan met de volksgezondheid.

Wanneer we nu eens terugdenken aan vroeger tijden en wat wij hierover in boeken hebben gelezen, dan zien wij, dat het baden bij verschillende oude volkeren een heel belangrijk onderdeel was van het dagelijks leven.

De Grieken en Romeinen deden heel veel aan baden en zij hadden hiervoor nog vrij wat ingewikkelder methodes dan wij.

Van de Griekse badinrichtingen is er geen één voor ons bewaard gebleven, maar van burgers van een zo sportief volk kan men niet anders verwachten, dan dat ze grote zorg aan hun lichaam besteed hebben. Uit verschillende overleveringen weten we, dat de badinrichtingen er zeer verfijnd waren. Eerst liet men het lichaam sterk zweten, waardoor de huid-poriën gereinigd werden, daarop volgden het bad, het inoliën van het lichaam en het masseren.

De Romeinen 'pasten ongeveer dezelfde methode toe, maar bij hen was het ceremonieel nog veel ingewikkelder. Zij besteedden ook meer zorg aan de inrichtingen zelf, waardoor deze tot ware lustoorden groeiden, — zelfs bibliotheken en wandelparken ontbraken niet.

Zo werden deze badinrichtingen dikwijls de plaats, waar men elkaar ontmoette, met elkaar praatte en wandelde.

De ruïnes van verschillende van deze zgn. „thermen” bestaan nog, bijv. te Rome en te Trier.

Van ’t Griekse woord gumnasion voor oefenplaats-badinrichting is ons woord gymnasium afgeleid.

Ook nu nog kent men verschillende methodes van baden, die veel met die der oudheid gemeen hebben. De Finse, Russische en Turkse baden hebben alle dit gemeen, dat door sterke verhitting door middel van hete lucht of stoom het lichaam gaat zweten en dat eerst dan ’t eigenlijke bad volgt en daarna de massage.

Door ’t gebruik van deze baden en door koude douches wil men den bloedsomloop bevorderen en de zenuwen kalmeren.

Voor dergelijke kostbare baden hebben natuurlijk de meeste mensen nu eenmaal geen geld, maar ook een gewoon bad mist in den regel zijn' uitwerking niet.

Veel jongens hebben zelf een heel geschikte douche gemaakt met behulp van een ijzeren bak, dien ze ergens in de hoogte in een slaapkamer of in de schuur bevestigden.

Denk eraan: wie het lichaam nauwgezet en stelselmatig rein houdt en van deze goede gewoonte nooit afwijkt, die heeft al een groten stap, zoo niet den grootsten stap, gedaan naar algemene reinheid, zuiverheid en ordelijkheid.